Όλα θα αλλάξουν φέτος!

...και αυτά δήλωνα ...πρόπερσι!!!

Είμαι άλλος ένας μπαμπάς που ανησυχεί για το μέλλον και δίνει υποσχέσεις για τη νέα χρονιά. Τι θα μπορέσω άραγε να κάνω καλύτερα για μια πιο όμορφη οικογενειακή ζωή; Πώς θα μπορέσω αυτή τη φορά να τηρήσω τις υποσχέσεις μου, χωρίς να …καταρρακωθώ αν δεν τα καταφέρω;

Ταξίδι στο χρόνο

-Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τις υποσχέσεις μας. Θα τις θυμόμαστε πάντοτε με νοσταλγία!

Έτσι σατίριζε κάποιον πολιτικό ένας γελοιογράφος. Τι παράξενο όμως να είσαι μπαμπάς και να νιώθεις …πολιτικός. Γιατί καμιά φορά εμείς οι γονείς έχουμε μάλλον δυσάρεστες ομοιότητες με τους πολιτικούς, που συνηθίζουμε να στηλιτεύουμε θεωρώντας τους υπεύθυνους για όλα τα δεινά  που μας συμβαίνουν! Υποσχόμαστε στον εαυτό μας αλλά και στα παιδιά μας πράγματα που ποτέ δεν κάνουμε. Κι όχι μόνο τα ευπρόσδεκτα, αλλά και τα δυσάρεστα. Από ένα ταξίδι, μέχρι μια τιμωρία η απόσταση μεταξύ θεωρίας και πράξης μοιάζει συχνά τεράστια.

Είναι Πρωτοχρονιά και βρίσκομαι κάπου μεταξύ Παρνασσού και Γκιώνας στο σπίτι όπου μεγάλωσαν γενιές και γενιές των ηρωικών (και λιγότερο ηρωικών) προγόνων μου. Έξω σιγά -σιγά σκοτεινιάζει και η πρώτη μέρα του χρόνου αργοσβήνει. Ο χώρος που βρίσκομαι είναι το καθιστικό. Τα παιδιά παίζουν μπροστά στο τζάκι. Με τα μάτια της φαντασίας ταξιδεύω στο χρόνο, όπου οι φωνές των ανθρώπων που πέρασαν από αυτό τον τόπο ζωντανεύουν. Θυμάμαι ξεχασμένες ιστορίες….

Ώρες –ώρες σηκώνω τα χέρια ψηλά και σκέφτομαι πόσο περίπλοκο έχει γίνει σήμερα και το πιο απλό πράγμα. Από το να πλύνει ένα παιδί τα χέρια του, μέχρι να καθίσει στο οικογενειακό τραπέζι ή να κρατήσει σε κάποια λογικά επίπεδα τους διαξιφισμούς με τα αδερφάκια του, να μην ξυπνήσει τη μαμά που επιτέλους ξεκουράζεται κλπ, κλπ, κλπ… Κάποτε η μέθοδος ήταν απλή: Ο δάσκαλος στο ωραίο πέτρινο σχολείο του χωριού, μόλις κάποιο από τα παιδιά έκανε αταξία το έστελνε στο ποτάμι. Όχι για να πάρει τον αέρα του και να ξανασκεφτεί την πράξη του, αλλά για να κόψει μια φρέσκια βέργα που προοριζόταν αποκλειστικά για την τρυφερή παλάμη του. Οι ξυλιές διαβαθμίζονταν ανάλογα με την πράξη, με το αν ο φταίχτης ήταν υπότροπος κ.α.

Στην αυλή του σπιτιού που σκιάζουν αιωνόβιες μουριές το καλοκαίρι, όπου το πηγάδι, ο παλιός φούρνος, οι αποθήκες προσφέρουν υλικό για συναρπαστικά παιχνίδια, τις «παλιές καλές εποχές» ένας από τους άτακτους προγόνους που λέγαμε, βρέθηκε κρεμασμένος ανάποδα γιατί καταβρόχθισε κάποιο μοιραίο απόγευμα όλα τα αποθέματα από γλυκό καρυδάκι σε μια κρίση λαιμαργίας! 

Η… παιδαγωγική μέθοδος ήταν λοιπόν απλή: «Έφταιξες; Θα πληρώσεις!» Οι κανόνες του παιχνιδιού είχαν τεθεί και όλοι πορεύονταν με αυτούς. Αν ήσουνα παιδί, ήξερες ακριβώς ποια θα είναι η ποινή για κάθε σκανδαλιά!

«Αυθαδίασε, βεβαίως, βεβαίως!»

Όλοι έχουμε απολαύσει την Αλίκη Βουγιουκλάκη στο «Ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο» και τον αξέχαστο Τσαγανέα –Γυμνασιάρχη… Αν γράφω τις προηγούμενες γραμμές δεν είναι για να παροτρύνω τους γονείς σε σωματικές τιμωρίες που τις θεωρώ επιεικώς απαράδεκτες. Είναι άλλωστε γνωστό ότι δημιουργούν πολύ περισσότερα προβλήματα απ’ όσα υποτίθεται ότι λύνουν. Μου φαίνεται απολύτως φρικιαστική η εικόνα που είχα δει σε παιδική χαρά, όπου ο πατέρας μόνο σήκωσε το χέρι του στην κίνηση «θα φας χαστούκι» για να δω στα μάτια του παιδιού τέτοιο τρόμο που μου έδειξε ακριβώς τι μπορεί να συμβαίνει στο σπίτι. Προτιμώ να κάνω λάθη, να είμαι «ελαστικός» και αναποτελεσματικός, παρά να δω το παιδί μου αν με αντιμετωπίζει με τρόμο!  

Αυτό που θέλω να επισημάνω με αυτά που είπα για τις «παλιές καλές εποχές» είναι ότι υπήρχε μια συνέπεια. Υπήρχαν κανόνες. Ο καθένας ήξετε τι να περιμένει. Σήμερα συχνά φερόμαστε στα παιδιά απολύτως ανακόλουθα. Είμαστε κάπως σαν τον «Δικαστή» του Λούκι Λουκ που η ποινή για δέκα φόνους ήταν ένας μήνας φυλάκιση για «διατάραξη κοινής ησυχίας» ενώ για την κλοπή ενός δολαρίου με την απειλή ψεύτικου όπλου, η ποινή ήταν ισόβια κάθειρξη για.. «ένοπλη ληστεία»!

Εξαντλούμε την αυστηρότητά μας σε πταίσματα, και είμαστε «χαλαροί» σε θέματα σοβαρά. Πότε ανάλογα με τη διάθεση μας, πότε από κούραση, πότε μη αντιλαμβανόμενοι τις διαστάσεις των πραγμάτων που συμβαίνουν. Το πιο μεγάλο λάθος είναι η εκτόξευση απειλών που ουδέποτε πραγματοποιούνται… Το παιδί όχι μόνο δεν βρίσκει όρια για να οριοθετήσει την συμπεριφορά του, αλλά βρίσκει όρια που μετακινούνται. Φανταστείτε μια χώρα που θα άλλαζαν τα σύνορά της σε καθημερινή βάση. Κάπως έτσι κάνουμε να νιώθει το παιδί!

Τα ίδια συμβαίνουν όχι μόνον με τις «τιμωρίες» αλλά και με τις «υποσχέσεις» μας. Πολύ εύκολα ξεχνάμε αυτά που είπαμε πριν από λίγη ώρα στα παιδιά, όταν π.χ. θέλαμε να εξασφαλίσουμε λίγη ώρα ησυχίας. Το «όχι τώρα», το «σε λίγο», το «αργότερα» η «το Σαββατοκύριακο που θα έχουμε χρόνο» έχουν συχνά ένα κοινό συνώνυμο: Το «ποτέ»!

Πολύ εύκολα υποσχόμαστε κάτι, χωρίς να είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε. Για το παιδί αυτές οι διαψεύσεις είναι όμως σημαντικές. Από την τσίχλα που είπαμε πως θα τους πάρουμε, μέχρι τη βόλτα με το ποδήλατο που θα πάμε μαζί για εκείνα είναι γεγονότα μεγάλης σημασίας. Και η απογοήτευση τους ανάλογη όταν δεν τα πραγματοποιούμε.

Καλό θα ήταν καμιά φορά να ξεχνάμε λίγο τον αυθορμητισμό μας ή να κάνουμε πέρα τον ενθουσιασμό μας όταν έχουμε να κάνουμε με τα παιδιά μας. Αν πεις σε κάποιον γνωστό πως θα του τηλεφωνήσεις «κάποια στιγμή» και το αμελήσεις δεν θα το πάρει και κατάκαρδα! Για τα παιδιά όμως είναι αλλιώς. Αν μάλιστα η συμπεριφορά αυτή επαναλαμβάνεται θα πάψουν να σας έχουν εμπιστοσύνη και θα νιώθουν ανασφαλή.

Είναι λοιπόν καλύτερο, όσο κι αν είναι δύσκολο να δίνουμε μόνον εκείνες τις υποσχέσεις που μπορούμε να υλοποιήσουμε… 

Μόνον υποσχέσεις;

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν περιπτώσεις που εμείς δείχνουμε όλη την καλή διάθεση, αλλά οι καταστάσεις, οι συγκυρίες, κάτι αναπάντεχο δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε αυτό που «τάξαμε». Υπάρχουν κι οι γονείς εκείνοι που έχουν την τάση να υπερβάλλουν και να καταρρακώνονται επειδή υποσχέθηκαν στο παιδί κάτι που δεν μπόρεσαν να το υλοποιήσουν. Και ναι μεν η παροιμία «μην τάζεις σε Άγιο και παιδί» έχει απόλυτη ισχύ, αλλά το σίγουρο είναι πως δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου. Αρκεί να εξηγήσουμε καθαρά και χωρίς υπεκφυγές το τι συνέβη και τις μας εμπόδισε να κάνουμε αυτό που είχαμε υποσχεθεί. Συνήθως το παιδί καταλαβαίνει όταν του εξηγούμε με ειλικρίνεια. Τα ψέματα και οι δικαιολογίες «δεν πιάνουν» σε αυτούς τους άτεγκτους και αδέκαστους κριτές…

Καθώς τα γράφω αυτά, μένοντας πάντα στον ίδιο χώρο και χρόνο, σκέφτομαι πως όλοι εμείς, μπαμπάδες και μαμάδες, με τον ίδιο τρόπο που συμπεριφερόμαστε με τις υποσχέσεις που δίνουμε στα παιδιά, έτσι πάνω- κάτω κάνουμε και για τον εαυτό μας!

Καθώς έρχεται -άλλη μία- νέα χρονιά (θεέ μου, πότε γιορτάζαμε τον ερχομό του νέου αιώνα; Πότε πέρασαν δώδεκα ολόκληρα χρόνια;) σκέφτομαι πόσες υποσχέσεις συνηθίζουμε να δίνουμε κάθε τέτοια εποχή για θέματα που αφορούν εμάς προσωπικά ή τους δικούς μας ανθρώπους.

Θα αρχίσω γυμναστική/ δίαιτα (ή και τα δυο). Θα αφιερώσω περισσότερο χρόνο στη σύντροφό μου και στα παιδιά. Δεν θα βλέπω τόση τηλεόραση. Θα σταματήσω τα ξενύχτια στον υπολογιστή. Δεν θα ξαναδεχτώ προσβολές από τον προϊστάμενο. Θα βγαίνω πιο συχνά με τους φίλους μου. Θα πάω με τον Μεγάλο το ταξίδι που υποσχέθηκα. Θα κρατάω ημερολόγιο. Θα αγχώνομαι λιγότερο. Θα περπατάω. Θα βοηθήσω στο Σύλλογο με πιο πολλές δυνάμεις. Θα γίνω εθελοντής. Θα κάνω ένα μεγάλο πάρτι. Θα είμαι καλύτερος. Θα προσπαθήσω να μην πληγώνω όσους αγαπώ…

Θα. Θα. Θα… Και ήδη νιώθεις λίγο πολιτικός. Κάποιος φιλόσοφος έγραψε άλλωστε πως απεχθανόμαστε τους πολιτικούς γιατί ακριβώς εμείς τους διαλέγουμε «κατ’ εικόνα και ομοίωσή μας».

Και τι να κάνουμε λοιπόν; Να τα βάψουμε μαύρα. Να πάψουμε να ελπίζουμε πως μπορούμε να τα καταφέρουμε καλύτερα; Ασφαλώς όχι! Απλώς θα πρέπει να ιεραρχήσουμε, ίσως να γράψουμε και σε μια κόλλα χαρτί τα όσα υποσχόμαστε στον εαυτό μας για το 2012 και να αναζητήσουμε τους τρόπους να τα υλοποιήσουμε. Ας βάλουμε χρονοδιάγραμμα, κάνοντας ένα – ένα τα βήματα που χρειάζονται.

Καμιά φορά βάζουμε τόσο πολλούς και μεγάλους στόχους, ακριβώς γιατί έτσι είμαστε σίγουροι πως δεν θα καταφέρουμε τίποτα!

Πέρα από υποσχέσεις ή απειλές προς τα παιδιά μας, η ίδια μας η εικόνα, ο τρόπος που παλεύουμε για τους στόχους μας είναι το σημαντικότερο που έχουμε να δώσουμε στα παιδιά μας. Κι αν ξεχάσαμε να του αγοράσουμε μια τσίχλα, είναι σίγουρο πως το παιδί μας δεν θα δώσει τόση σημασία όταν ξέρει ότι κάθε μέρα αγωνιζόμαστε για να είμαστε όσο πιο συνεπείς μπορούμε με τον εαυτό μας και τους άλλους.