Ένα συγκλονιστικό βιβλίο για παιδιά

 Το κείμενό μου αυτό δημοσιεύτηκε στο φύλλο του Σαββάτου (30/12/2016) στον "Δρόμο" ....

Ένα συγκλονιστικό βιβλίο για παιδιά

«Γιατί κλαις;» με ρωτούσε ο 8χρονος γιος μου καθώς του διάβαζα την «Έρικα» της Ruth Vander Zee (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο).

Με λίγες λέξεις, λιτά, σχεδόν ψυχρά η συγγραφέας μας παρουσιάζει την ιστορία της Έρικα. Μιας γυναίκας που σώθηκε από τον θάνατο με έναν δραματικό τρόπο. Η μητέρα της την πέταξε –μωρό- από το τρένο που τους οδηγούσε στιβαγμένους στα στρατόπεδα του θανάτου. Στο Ολοκαύτωμα:

«…Με πέταξε σε ένα χαντάκι με απαλό χορτάρι, τη στιγμή που περνούσαμε από μια διάβαση. Κάποιοι άνθρωποι που περίμεναν να περάσει το τρένο με είδαν την ώρα που με πέταγαν από το βαγόνι. Πηγαίνοντας προς τον θάνατο, η μητέρα μου με πέταξε στη ζωή…»

Η εικονογράφηση του βιβλίου από τον Roberto Innocenti, με εικόνες που θυμίζουν ντοκιμαντέρ για τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν μοιάζει με αυτή που έχουμε συνδέσει με τα βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά. Σε υποβάλλει σε αυτό το ζοφερό κλίμα.

Όλα σε αυτή την εξαιρετική έκδοση –υπόδειγμα για το πώς θα έπρεπε να είναι ένα παιδικό βιβλίο, σε οδηγούν όχι μόνο να συγκινηθείς, αλλά να σκεφτείς βαθιά.

Η μετάφραση της Μαρίζας Ντεκάστρο, αλλά και τα κείμενά της που συνοδεύουν το βιβλίο είναι επίσης υποδειγματικά και σε οδηγούν στο να ψηλαφίσεις τις πληγές της ιστορίας.

Τα παιδιά βρίσκονται μπροστά σε γεγονότα που τα προβληματίζουν και τα βοηθούν να κατανοήσουν από την τρυφερή ηλικία τι πρεσβεύουν οι διάφορες συμμορίες που έγιναν κόμμα και χιλιάδες συμπολίτες μας έσπευσαν να τις στηρίξουν και δια της ψήφου τους. Με ό,τι σημαίνει αυτό για μια κοινωνία και μια χώρα…

Συζητούσαμε επί ώρα με τον γιο μου καθώς προσπαθούσε να συλλάβει το αδιανόητο των στρατοπέδων θανάτου και σκεφτόμουν πως ένα τέτοιο βιβλίο θα έπρεπε να υπάρχει μέσα σε κάθε σχολική τάξη.

Γιατί όπως σωστά γράφει η κυρία Ντεκάστρο στο κείμενό της, «…Εμείς οι δάσκαλοι οφείλουμε να μην αποκρύπτουμε από τα παιδιά τα γεγονότα, όσο τραυματικά κι αν είναι…»

Και τελειώνει: «…Ακόμη κι αν δεν παίρνουμε ξεκάθαρες απαντήσεις, είναι εξαιρετικά σημαντικό να θέτουμε τα ερωτήματα. Γιατί μόνον έτσι ασκούμε τα νεανικά μυαλά 

 Στην ανάλυση, στην κατανόηση και εν τέλει στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και κοινωνικής συνείδησης…»

Το ζήτημα είναι αν θέλουμε την κριτική σκέψη…

Μνήμη Στρατή Τσίρκα...

 Όπως μου θύμισε σήμερα η συγγραφέας Ελένη Μπετεινάκη, είναι η επέτειος του θανάτου του Στρατή Τσίρκα (27 Ιανουαρίου 1980). Η "Τριλογία" του είναι το αγαπημένο μου βιβλίο... 

Αυτή η φωτογραφία (από αριστερά ο κριτικός Μ.Παπαϊωάννου, ο Κώστας Βάρναλης και ο Στρατής Τσίρκας) ήταν η πηγή έμπνευσης για μια σκηνή που περιγράφω στην "Κούπα του Πτολεμαίου".

Αφηγείται στα παιδιά ο παππούς Λευτέρης τη γνωριμία του με τον Βάρναλη:

"...Ήμουνα 19 χρονών, φοιτητής. Μας άρεσε πολύ να τριγυρνάμε στα ταβερνάκια της Αθήνας. Σε ένα τέτοιο υπόγειο ταβερνάκι, Σωκράτους και Θεάτρου, αν θυμάμαι καλά, συναντήσαμε ένα βράδυ μια ξεχωριστή παρέα.

Θυμάμαι τον Βάρναλη, που όλοι τον γνωρίζαμε και τον Στρατή Τσίρκα, που τον μάθαμε αργότερα από την «Τριλογία» του, να κάθονται δίπλα-δίπλα με μια μεγάλη παρέα. Καθίσαμε κι εμείς κοντά τους κι είχαμε απλώσει τα αυτιά μας σα ραντάρ να ακούσουμε τι λέγανε.

Όπως έγραψε κάποιος συγγραφέας μας και τα θυμάμαι απ’ έξω, “ήταν μια ημεράδα χυμένη στην όψη του Βάρναλη, να τον κοιτάς και ν’ ανοίγει η καρδιά σου…” Λεπτός και κομψός, φαινόταν αφοσιωμένος στη ρετσίνα και το ψάρι που ξεκοκάλιζε με μεγάλη προσοχή. Ήταν ψαροφάγος σαν

γάτα, που έλεγε κι ο συγγραφέας. Και φίλος του.

Όσο κι αν έμοιαζε συγκεντρωμένος σ’ αυτό που έκανε και στην κουβέντα με τους φίλους του, μας πρόσεξε και είπε στον ταβερνιάρη να μας κεράσει ένα «πεντακοσαράκι» ρετσίνα.

Ύστερα, προς μεγάλη μας έκπληξη, μας κάλεσε στο τραπέζι τους. Καθίσαμε μαζί τους, μουδιασμένοι στην αρχή, αλλά σύντομα φάνηκε να χάνεται κάθε απόσταση. Ήταν εντελώς ξεχωριστό αυτό που σε έκανε να νιώθεις.

Τον συνάντησα από τότε αρκετές φορές… Η τελευταία ήταν το 1974. Σχεδόν 90 χρονών συνέχιζε να είναι χειμερινός κολυμβητής και να απολαμβάνει τη θάλασσα και τα …ψάρια της. Δεν φανταζόμουν ότι θα έφευγε τόσο ξαφνικά…»..."

(Η Κούπα του Πτολεμαίου -Περιπέτεια στο Πόρτο Ράφτη, εκδόσεις Ιπτάμενο Κάστρο)

Μουσικό ταξίδι στη Λατινική Αμερική

Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, παρουσιάζει μια μοναδική μουσική βραδιά, χωρίς μικρόφωνα, με ξεναγό τον Χιλιανό μουσικό Alejandro Díaz, τη τον Pedro Fabián από το Περού  και τον Oscar Pozo από την Βολιβία.  

Θα ακούσουμε σκοπούς και τραγούδια όπως θα τα ακούγαμε σε μια παρέα στη Χιλή, στο Περού, στη Βολιβία, στη Βενεζουέλα, στη Κολομβία, στην Αργεντινή, στη Κούβα, στη Βραζιλία και θα ταξιδέψουμε με τη φαντασία μας στα μαγικά μονοπάτια των χωρών της Λατινικής Αμερικής.

Παρασκευή, 12 Φεβρουαρίου στις 9.00 μμ

Κρατήσεις απαραίτητες λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων

Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης

Τριπόδων 23 Πλάκα,2103250341 info@ekedisy.gr (Μετρό Ακρόπολη)

Συγγραφείς στα θρανία

Το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης για τέσσερις Δευτέρες του Φεβρουαρίου (7 το απόγευμα) φέρνει τους συγγραφείς στα …θρανία!

Ένας πρωτότυπος κύκλος παρουσιάσεων που απευθύνεται σε γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά, αλλά και σε όσους αγαπούν το βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά και νέους.

Κοινό στοιχείο των βιβλίων, που προσεγγίζουν με ξεχωριστό τρόπο τα σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, είναι το γεγονός ότι διαδραματίζονται ή έχουν ως επίκεντρο τη σχολική τάξη.

Ο σχολικός εκφοβισμός, ο ρατσισμός, το εκπαιδευτικό σύστημα, ο αυταρχισμός, ο κόσμος των μεγάλων από τη μια, η δύναμη της αλληλεγγύης, η πολυπολιτισμικότητα, η φιλία, ο έρωτας, ο κόσμος των παιδιών από την άλλη…

Αξίζει να παρακολουθήσετε όλες τις συναντήσεις.

Η είσοδος είναι ελεύθερη.  

Δευτέρα, 8 Φεβρουαρίου

Κωνσταντίνος Μπουτόπουλος, Η συμμορία των ξένων, εκδόσεις Φαίδρα

Ο συγγραφέας μας μεταφέρει στην Άγρια Δύση σε μια πόλη στη μέση του πουθενά με το χαρακτηριστικό όνομα «Μπακσοτ» που λυμαίνεται η εταιρία Silver and Gold. Το βιβλίο είναι συναρπαστικό σαν καλό γουέστερν και εμπεριέχει πολλά μηνύματα σημαντικά τόσο για τους μικρούς, όσο και για τους μεγάλους. Η αλληλεγγύη, η ενότητα, η ανθρωπιά, ο αγώνας και η αντίσταση. Τίποτε δεν είναι ροζ σε αυτό το εξαιρετικό βιβλίο που όμως σου δίνει μια ανάσα και σου χαρίζει και τη μαγεία που χρειάζεται σε ένα καλό παραμύθι…

Δευτέρα, 15 Φεβρουαρίου

Αγγελική Λάλου, Τελευταίο θρανίο, εκδόσεις Φίλντισι

Η Αγγελική Λάλου μας παρουσιάζει μια όμορφη και τρυφερή ιστορία για τη φιλία, την αγάπη και τις διακρίσεις. Χωρίς κραυγές και συνθήματα, με ήρωες που τα παιδιά θα ταυτιστούν μαζί τους, με εξαιρετική γραφή που δεν υποτιμά το παιδί -αναγνώστη μας κάνει να δούμε με άλλα μάτια τα "τελευταία θρανία" και αποδεικνύει πόσο πιο γενναία είναι τα παιδιά από εμάς τους ενήλικες

Δευτέρα, 22 Φεβρουαρίου

Κωνσταντίνος Πατσαρός, Το κουτί, εκδόσεις Μεταίχμιο

Ο ήρωάς του βιβλίου, ο Αρίφ, βρίσκεται ξαφνικά μέσα στο κουτί με τα χαμένα της τάξης. Χαμένος κι ο ίδιος θα μιλήσει με μια φθαρμένη γόμα, θα τρομοκρατηθεί από ένα ψαλίδι κι ένα σελοτέιπ, θα γλιτώσει από το χαμό ένα μολύβι. Τα αντικείμενα αποκτούν ζωή και μας λένε τις ιστορίες τους, που είναι οι δικές μας ιστορίες. Τα δικά μας λάθη σβήνει η γόμα μας, τα δικά μας λόγια γράφουν τα μολύβια μας… Βιβλία σαν αυτό το πολύ όμορφο «κουτί» που ευαισθητοποιούν τα παιδιά, σίγουρα μπορούν να βοηθήσουν ώστε όλο και περισσότερα να αναπνέουν ελεύθερα.

Δευτέρα, 29 Φεβρουαρίου

Αργυρώ Μουντάκη, Το κορίτσι του Πέτρου, εκδόσεις Μεταίχμιο

Η Αργυρώ Μουντάκη καταπιάνεται με επιτυχία με μια σειρά θεμάτων: Ο ρατσισμός, ο έρωτας, η σχέση ανάμεσα στα αδέρφια, ο σχολικός εκφοβισμός… Κεντρική ηρωίδα η Αλκμήνη που ζει σε μια διαρκή σύγκρουση με τον μεγαλύτερο αδερφό της, τον Πέτρο. Όλα θα αλλάξουν όταν εμφανίζεται ένα κορίτσι από το Πακιστάν, η Αλίσα που περνά δύσκολες ώρες στην τάξη καθώς δυσκολεύεται στα μαθήματα, αλλά αντιμετωπίζει και  την εχθρότητα των άλλων κοριτσιών. Ο Πέτρος που την ερωτεύεται θα τη βοηθήσει, αλλά την τελική λύση θα τη δώσει η ίδια. 

Πληροφορίες: Τριπόδων 23, Πλάκα, 10558, Αθήνα

Τηλ.:2103250341,  6937219160   info@ekedisy.gr