Αποστολή "Περικλής": Μοναδικά ντοκουμέντα στο φως της δημοσιότητας

Το κείμενό μου αυτό δημοσιεύτηκε στον "Δρόμο της Αριστεράς" του περασμένου Σαββάτου (10/12)

Όταν τα αρχεία μιλούν…

«…Το γεγονός ότι ο Ζέρβας …επανήλθεν εις την νομιμόφρονα έναντι των γερμανικών στρατευμάτων συμπεριφοράν του εγένετο δεκτόν μεθ’ ικανοποιήσεως από μέρους των εθνικών κύκλων…»

Από Έκθεση του Γενικού Στρατηγείου του Γερμανικού 22^ου Ορεινού Σώματος Στρατού

Με αφορμή την επέτειο του Δεκέμβρη, αξίζει να ανατρέξουμε σε βιβλία που μας μεταφέρουν στο κλίμα της εποχής. 

Κι αν τα βιβλία με έρευνες ή διάφορες απόψεις έχουν το καθένα τη βαρύτητά του, νομίζω ότι με μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να ενσκήπτουμε σε ό,τι γράφτηκε τότε. 

Κι αν αυτό ισχύει μια φορά για γράμματα, ημερολόγια κλπ, ισχύει ακόμη περισσότερο για τα επίσημα έγγραφα. Το απόσπασμα της Έκθεσης που παραθέτουμε πιο πάνω προέρχεται από το βιβλίο «Αποστολή «Περικλής» -Τα επίσημα αρχεία του Γραφείου Στρατηγικών Υπηρεσιών (OSS) των ΗΠΑ στην κατεχόμενη Ελλάδα (Μάιος – Οκτώβριος 1944)» (εκδόσεις Καστανιώτη)

Ο Ηλίας Θερμός απευθύνθηκε στις αρμόδιες αρχές και του στάλθηκαν τα σχετικά αρχεία από το Στρατιωτικό Τμήμα των Εθνικών Αρχείων των ΗΠΑ. Περιλαμβάνονται 128 τηλεγραφήματα και έξι επιστολές που έστειλε ο επικεφαλής της Αποστολής Κώστας Κουβαράς στο Εργατικό Γραφείο στο Κάιρο, καθώς και 59 τηλεγραφήματα του Γραφείου προς τον «Περικλή». 

Πολύ σημαντική και η έκθεση που υπέβαλε στον OSS τον Αύγουστο του 1944 ο επικεφαλής του Γραφείου στο Κάιρο Καρλ Ντεβό καθώς η έκθεση πεδίου που υπέβαλε ο Κώστας Κουβαράς στις 30 Οκτωβρίου του 1945.

Το βιβλίο περιλαμβάνει και την κατάθεση του Κώστα Κουβαρά στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Αμερικάνικης Γερουσίας στις 31 Μαρτίου του 1947, καθώς και την Γερμανική Έκθεση που προαναφέραμε και κατάφερε τότε να υποκλέψει ο ίδιος ο Κουβαράς.

Τα προλεγόμενα του Ηλία Θερμού είναι εξαιρετικά κατατοπιστικά.

Όσο για τις εκθέσεις και τα τηλεγραφήματα θα έλεγα ότι είναι ένα χαστούκι για διάφορους αναθεωρητές της ιστορίας. Ο Κουβαράς έζησε δίπλα στο ΕΑΜ και μεταφέρει το κλίμα που επικρατούσε στα χωριά της Ελλάδας, το πως ο κόσμος είχε αγκαλιάσει την Εθνική Αντίσταση, τον τρόπο που λειτούργησε άψογα η εκλογική διαδικασία για την Κυβέρνηση του βουνού και πολλά ακόμη…

Ιδιαίτερα αιχμηρός είναι για τα Τάγματα Ασφαλείας: «Όλα τα καθάρματα της κοινωνίας φαίνεται πως έχουν στρατολογηθεί στα Τάγματα Ασφαλείας… Οι Σύμμαχοι κάνουν μεγάλο λάθος που επιτρέπουν αν είναι κατά οποιονδήποτε τρόπο συνδεδεμένοι (μαζί τους)..» Και πιο κάτω «Με τη βοήθεια των παλαιών πολιτικών δημιουργήθηκαν τα Τάγματα Ασφαλείας… Οργανώσεις με ονόματα που ακούγονται πατριωτικά… άρχισαν αν σχηματίζουν επιθετικές ομάδες σε συνεργασία με τους ναζί…»

Αποκαλυπτικές είναι οι εκθέσεις για τον ολέθριο ρόλο των Βρετανών, ενώ ο ίδιος έχει κατανοήσει τα σχέδια τους σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα και προειδοποιεί με κάθε τρόπο πως οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να παρασυρθούν από την Βρετανική πολιτική. Το ίδιο αποκαλυπτικός είναι και για τον ρόλο του Ναπολέοντα Ζέρβα.

Στην κατάθεση του στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, αναφέρεται στην έκθεση που αποδεικνύει τη συνεργασία με τα στρατεύματα κατοχής και λέει χαρακτηριστικά, όσο και θαρραλέα (βρισκόμαστε στο 1947 κι ο Ζέρβας είναι υπουργός Ασφάλειας) : «…Μπορείτε άραγε να περιμένετε πως ένας άνθρωπος που πολέμησε τους Γερμανούς πέντε χρόνια θα παραδώσει το όπλο του σε έναν τέτοιο υπουργό Δημόσιας Ασφάλειας;»…

Αξίζει να διαβαστεί προσεκτικά όλο το βιβλίο, ενώ αναμένεται και συνέχεια με αρχεία που αφορούν την περίοδο από την Απελευθέρωση έως τον Ιούλιο του 1945, εφόσον διασφαλιστούν από τα αμερικανικά Εθνικά Αρχεία.