Μια άλλη τράπουλα, καθόλου μαγική...

Τα ταρό των επισφαλών

Ένα διαφορετικό παιχνίδι από τους ιταλούς Chainworkers

γράφει η Κατερίνα Σταυρούλα

Ο Ασκούμενος : “Έχει κάνει το πρώτο βήμα στο ξεκίνημα του δρόμου του. Είναι ένας απ’ αυτούς που “δεν δουλεύουν εδώ, είναι ασκούμενοι”. Διαμόρφωση χαρακτήρα στο εργασιακό περιβάλλον μαζί και σκληρή εκμετάλλευση συγχωνεύονται ακαριαία για τον ασκούμενο. Είναι γνωστός ως ο πιο αδύναμος και υπό τις πιο αβέβαιες συνθήκες την ίδια στιγμή που διακρίνεται για την αισιοδοξία του: απλήρωτη εργασία, μπουρμπουάρ και τρία ευρώ την ώρα ακαθάριστος μισθός δεν τον τρομάζουν. Ο διευθυντής του ζητά να του πλύνει το αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια του διαλείμματος και περιουσία του είναι οι γονείς του. Ο Ασκούμενος αντιπροσωπεύει την δυνατότητα να μάθει τα μυστικά των εταιριών και των αφεντικών του την ίδια στιγμή που είναι σκληρά κακοποιημένος και τζάμπα. Αν πέσει μαζί με τη Δικαιοσύνη (πράγμα σπάνιο!) υπονοείται μια απρόσμενη τύχη. Αν ανοίξει το παιχνίδι, ο Ασκούμενος σημαίνει διαθεσιμότητα, αθωότητα στα όρια της αφέλειας και κακοτυχία. Αν το κλείσει σημαίνει απλά κακοτυχία και τίποτε άλλο.”

Στον σύγχρονο κόσμο της οικονομικής κρίσης δεν επιτρέπεται να κάνεις σχέδια για το μέλλον. Αυτή η διαπίστωση βρίσκεται στην καρδιά του ζητήματος των νέων εργασιακών σχέσεων που επιβάλλονται και επιβεβαιώνεται σε ένα σύμπαν όπου μεταβάλλεται συνεχώς η τροχιά της καθημερινότητας μεταξύ εργασίας, επισφάλειας, ελαστασφάλειας και ανεργίας σε συνδυασμό με σπουδές, ειδικεύσεις και συνεχείς πιστοποιήσεις και επανακαταρτίσεις. Η αβεβαιότητα σε κάθε τομέα της ζωής είναι το κύριο στοιχείο της καθημερινότητας του νέου εργαζόμενου. Κι ακόμα κι αν συνδυάζεται με γνώσεις και εκπαίδευση που καμία γενιά δεν είχε αποκτήσει μέχρι σήμερα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια ώστε να μην καθορίσει τη ζωή και τον χαρακτήρα μιας ολόκληρης γενιάς που προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ ανεπτυγμένων δεξιοτήτων και βαθιάς ανασφάλειας. Και ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια για να μην οδηγήσει στη διαχείριση της καθημερινότητας μέσα από το “ασφαλές” καταφύγιο της μεταφυσικής.

Μοιάζει για παιχνίδι; Δεν είναι.

Σε όλο αυτό το πολύπλοκο πλέγμα κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων εκμετάλλευσης έρχεται να εισχωρήσει το παιχνίδι. Όχι ένα παιχνίδι αναμενόμενο βέβαια. Πατώντας πάνω στην κλασσική απεικόνιση των ταρό αλλά αποποιούμενοι αυστηρά οποιαδήποτε σχέση με τη μεταφυσική οι Chainworkers, ιταλοί ακτιβιστές που έχουν δημιουργήσει ένα δίκτυο ενημέρωσης και παρέμβασης σε ζητήματα εργασιακών σχέσεων και κυρίως στο θέμα της επισφάλειας δημιούργησαν τις κάρτες “πρεκαριομαντείας¨ περιγράφοντας μέσα από 21 ταρό τις εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες τόσο στη χώρα τους όσο και στον κόσμο.

Το όνομα είναι παραπλανητικό, είναι ξεκάθαρο, ακόμα κι αν παραβλέψεις τις οδηγίες και την περιγραφή τους, ότι δεν υπάρχει καμία σχέση με προβλέψεις, μαντική ή μαγεία στα ταρό των επισφαλών. Αντίθετα, κάθε μία κάρτα και κάθε επόμενη κίνηση είναι έτσι φτιαγμένες ώστε να υπενθυμίζουν την πραγματικότητα, με τη σκληρότητα και τις ματαιώσεις ή στον αντίποδα τις ελπίδες, τις ανατροπές και τη δημιουργία που μπορεί να φέρνει. Κάθε κάρτα χάνει την παραδοσιακή της χρήση ή το μαγικό της περίβλημα και προσπαθεί να ωθήσει στη συνειδητοποίηση και την πράξη. Δεν πρόκειται για τράπουλα, στο παιχνίδι η διασκέδαση συνδυάζεται με τη συνεχή επιστροφή στην πραγματικότητα. Κι έτσι στο τραπέζι ανακατεύονται ο Ασκούμενος, η Μεγάλη Ιέρεια, ο Χειριστής (τηλεφωνικού κέντρου), ο Μάνατζερ, ο Άγιος, η Ακροβάτης, το Άρμα, η Δικαιοσύνη, ο Φουκαράς, η Μηχανή, η Συνομωσία, ο Τρελός, ο Κρεμασμένος, η Σύγκρουση, η Καθαρίστρια, η Τράπεζα, οι Πύργοι, η Αλυσίδα, το Σύνορο, το Ακίνητο, ο Εκπρόσωπος, το Εισόδημα.

Μέσα από τις κάρτες εκφράζονται γλαφυρά τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης ζωής του νέου εργαζόμενου και όχι μόνο. Από την ανύπαρκτη άδεια εγκυμοσύνης της Μεγάλης Ιέρειας μέχρι την απαίτηση από τον Χειριστή να γίνει χίλια κομμάτια για να εξυπηρετήσει τον εργοδότη , από το όλο και πιο ισχυρό διευθυντικό δικαίωμα που ασκεί ο Μάνατζερ μέχρι τις συχνές εναλλαγές διαφορετικών επαγγελμάτων με ανεργία που ζητείται από την Ακροβάτη, από την ανύπαρκτη Δικαιοσύνη μέχρι τον απολυμένο Φουκαρά, τον συμβασιούχο και μονίμως ανασφαλή Κρεμασμένο, τα Σύνορα του μετανάστη, την Αλυσίδα της εκμετάλλευσης και τον ξεπουλημένο συνδικαλιστικό Εκπρόσωπο, το Εισόδημα που δεν θα δει ποτέ ο Ασκούμενος, την Τράπεζα που μπορεί να τρομοκρατήσει και το Ακίνητο που θα μοιραστείς με φίλους μήπως και καταφέρεις να βγεις από την “οικογενειακή θαλπωρή”, οι κάρτες εμπεριέχουν αν τραβηχτούν με άλλη σειρά και την περιγραφή της απάντησης. Ανάμεσά τους η Σύγκρουση που όταν ταιριάζει με το Άρμα της πρωτομαγιάς φέρνει αγώνες ή η Συνομωσία των επισφαλών. Αυτή είναι και εν δυνάμει η κάρτα της επόμενης μέρας, της αλληλεγγύης, της δημιουργίας διεξόδου. “Χιλιάδες στόματα αναπνέουν μαζί, χιλιάδες φωνές μιλάνε μεταξύ τους, χιλιάδες αυτιά ακούν το ένα την ιστορία του άλλου: η Συνομωσία σημαίνει σχέσεις, την πιθανότητα για συλλογική δύναμη, τις ευκαιρίες που χτίζονται με τη συνεργασία”. Και η Μηχανή, που ενώ είναι ένα σύστημα εκμετάλλευσης που κινείται από το χέρι της αγοράς, όταν πέσει στο τραπέζι ανάποδα φέρνει μαζί της την γόνιμη γη, την τεχνολογία στην υπηρεσία των ανθρώπων, το άλμα και την ανατροπή.

Ας παίξουμε!

http://anaireseis.wordpress.com