11 βιβλία για το καλοκαίρι που μένει (ή για το φθινόπωρο που έρχεται)

Σας αποχαιρετώ για δυο εβδομάδες και σκέφτηκα να σας αφήσω με τη συντροφιά εκλεκτών βιβλίων (που σαφώς τα προτιμώ από τον υπολογιστή!)

1. Ο θάνατος του Σίγκμουντ Φρόυντ. Η κληρονομιά των τελευταίων ημερών του

Το βιβλίο που τελειώνω σήμερα και είναι το καλύτερο που διάβασα αυτό το μήνα. Με τρόπο γλαφυρό και συναρπαστικό, ο συγγραφέας μας αφηγείται τα τελευταία χρόνια της ζωής του Σίγκμουντ Φρόυντ στη Βιέννη και τη φυγή του στο Λονδίνο. Σε παράλληλη δράση μας παρουσιάζει την άνοδο του ναζισμού και του Χίτλερ, την προσάρτηση της Αυστρίας και τα υπόλοιπα γεγονότα των ημερών, συνδέοντας τα με ιδιοφυή τρόπο με τη διδασκαλία του πατέρα της ψυχανάλυσης.
Το βιβλίο αυτό που διαβάζεται και σαν μυθιστόρημα (χωρίς να είναι)μας χαρίζει μια συνοπτική και εμπεριστατωμάνη ανάλυση του έργου του Φρόυντ και της κληρονομιάς που μας έχει αφήσει.
(Mark Edmundson, Ο θάνατος του Σίγκμουντ Φρόυντ. Η κληρονομιά των τελευταίων ημερών του, εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Γιώργος Λαμπράκος, σελ. 392)

Μιλώντας στο γιο μου για την ηθική και την ελευθερία

Για το εκπληκτικό βιβλίο του Σαβατέρ έχω ξαναγράψει, αλλά δεν χάνω την ευκαιρία να το παρουσιάσω και πάλι. Τα όσα διάβασα εκεί, δεν υπάρχει μέρα που να μην τα σκέφτομαι. Θεωρώ ότι ένα βιβλίο έχει αξία όταν μπορεί να σου αλλάξει τον τρόπο που έβλεπες τα πράγματα προηγουμένως, και αυτό σίγουρα συμβαίνει με το βιβλίο του Σαβατέρ. Είναι ένα καλό φάρμακο κατά της απάθειας και της σκοτεινιάς των ημερών...
"Τι δεν είναι αυτό το βιβλίο: δεν είναι εγχειρίδιο Ηθικής για μαθητές Λυκείου, δεν περιέχει πληροφορίες για τους σπουδαιότερους συγγραφείς και τις σημαντικότερες τάσεις της ηθικής θεωρίας μέσα στους αιώνες, ούτε πρόκειται για συνταγολόγιο ηθικοπλαστικών απαντήσεων στα καθημερινά προβλήματα που βρίσκει κανείς στις εφημερίδες και συναντά στον δρόμο... Αυτό το βιβλίο είναι ένα βιβλίο! Προσωπικό και υποκειμενικό, όπως η σχέση που ενώνει έναν πατέρα με το γιο του· οικουμενικό, όπως η σχέση γονιού και παιδιού, η πιο συχνή και αναπόφευκτη απ' όλες τις σχέσεις. Είναι σχεδιασμένο και γραμμένο για να το διαβάζουν οι έφηβοι: πιθανόν να έχει διδάξει πολύ λίγα στους δασκάλους τους. Στόχος του δεν είναι να κατασκευάσει πολίτες που να σκέφτονται «καλά» (και βέβαια, σε καμία περίπτωση πολίτες που να σκέφτονται «άσχημα»), αλλά να ενθαρρύνει την εξέλιξή τους σε ανθρώπους που θα σκέφτονται ελεύθερα..."

(Φερνάντο Σαβατέρ, Μιλώντας στο γιο μου για την ηθική και την ελευθερία, εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Αγαθή Δημητρούκα, σελ. 212)

3-4 Συνηθισμένες γλωσσικές απορίες/ Το ταξίδι των λέξεων

Ότι θα κυκλοφορούσα με δυο λεξικά στο χέρι και θα τα διάβαζα απορροφημένος στο μετρό κινδυνεύοντας να κατέβω σε λάθος σταθμό, αν μου το λέγατε πριν λίγο καιρό δεν θα το πίστευα. Κι όμως αυτό ακριβώς μου συνέβη με τα δυο βιβλία της Άννας Ιορδανίδου «Το ταξίδι των λέξεων» και «Συνηθισμένες γλωσσικές απορίες». Με το «ταξίδι» ταξίδεψα κι εγώ ανακαλύπτοντας πως με μοναδικό τρόπο κάποιες λέξεις ξεκινώντας από τα αρχαία ελληνικά και περνώντας από διάφορες γλώσσες έφτασαν ξανά εδώ, συχνά με άλλη ή και αναπάντεχη έννοια: Το πιο τρελό μου φάνηκε ότι ο «καναπές» ξεκίνησε από το «κωνώπιον» (κουνουπιέρα), αλλά και το ότι το «γκάζι» προέρχεται από το «χάος» ή η «πλαζ» από το «πλάγιος» μου φαίνονται αρκετά παράξενα. Όσο για τις γλωσσικές απορίες πρέπει να πω ότι με βοήθησαν να βάλω τέλος σε διαμάχες ετών σχετικά με το πιο είναι το σωστό σε διάφορες λέξεις και εκφράσεις. Είναι ένα πολύτιμο και εύχρηστο εργαλείο!

(Άννα Ιορδανίδου, Συνηθισμένες γλωσσικές απορίες/ Το ταξίδι των λέξεων, εκδόσεις Άσπρη λέξη)

5.Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι

Ένα καράβι πλησιάζει τη Μύκονο με έναν απροσδόκητο επιβάτη. Τον Αλμπέρ Καμύ, που επιστρέφει μυστηριωδώς στη ζωή τέσσερις δεκαετίες μετά το θάνατό του! Θα ζήσει ένα ανεπανάληπτο καλοκαίρι στο κοσμικό νησί, θα βουτηχτεί στις ηδονές κάθε είδους, θα γνωρίσει και πάλι τον έρωτα και θα ανακαλύψει για πρώτη φορά ένα μισοτελειωμένο του βιβλίο.
Γιατί να το διαβάσω: Ομολογώ ότι το εύρημα του συγγραφέα μου φάνηκε παρακινδυνευμένο, αλλά ακόμη κι εγώ ο δύσπιστος έπιασα τον εαυτό μου να πιστεύει ότι όντως ο Καμύ επέστρεψε στη ζωή! Πέρα από το ότι το μυθιστόρημα από μόνο του είναι συναρπαστικό, σε βυθίζει με μαγικό τρόπο στον κόσμο του Καμύ και το επόμενο βήμα είναι φυσικά να αναζητήσεις τον «Ξένο», την «Πανούκλα», τον «Πρώτο Άνθρωπο» και τα υπόλοιπα βιβλία του για να τον ανακαλύψεις και πάλι.
(Δημήτρης Γ. Στεφανάκης, Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι, εκδόσεις Πατάκη, σελ. 281)

6.Ξιφίρ Φαλέρ

Έρωτες και πολιτικές ίντριγκες στην Αθήνα της εποχής του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ξένες δυνάμεις προσπαθούν η κάθε μια για τα δικά της συμφέροντας να σπρώξουν την Ελλάδα εκεί που τους …βολεύει!
Πρόκειται για ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα κεντημένο στην κάθε του λεπτομέρεια από ένα σπινθηροβόλο πνεύμα. Μια μοναδική τοιχογραφία της εποχής που τη διατρέχει το σπάνιο χιούμορ και η λεπτή ειρωνεία της Αθηνάς Κακούρη, που στα 81 της χρόνια εξακολουθεί να μας εκπλήσσει ευχάριστα. Η Αθήνα όπως θα θέλαμε να την έχουμε γνωρίσει, με τα πρώτα αυτοκίνητα να διατρέχουν τους δρόμους της, με τις πρώτες παράτολμες γυναίκες και ένα πλήθος κατασκόπων να περιμένουν σε κάθε γωνιά!
(Αθηνά Κακούρη, Ξιφίρ Φαλέρ, εκδόσεις Καστανιώτη, σελ.489)

7.Σχέσεις ενοχής

Σε μια εξωτική χώρα, σε μια «Μπανανία» ο δικτάτορας πέφτει και το καθεστώς αλλάζει. Ο νέος Κυβερνήτης ωστόσο θα κρατήσει κοντά του τους πιο στενούς ανθρώπους του Προέδρου: Τον μάγειρα, τον κουρέα και το ζωγράφο. Μέσα από δικές τους αφηγήσεις και των οικείων τους θα ζήσουμε τη δραματική μετάβαση από τη μια εξουσία στην άλλη.
Η νέα (και κούκλα) συγγραφέας με λαμπρές σπουδές και σημαντική επιστημονική καριέρα, καταφέρνει να μας δώσει με πρωτότυπο και συναρπαστικό τρόπο μια από τις πιο διεισδυτικές ανατομίες της εξουσίας, αλλά και της ανθρώπινης ψυχής. Ο τρόπος που παρατηρεί τα πράγματα και αναδεικνύει τη σημασία της κάθε λεπτομέρειας, αλλά και η πολυπρόσωπη αφήγηση που με πειστικότητα φέρνει σε πέρας κάνουν το βιβλίο ένα από τα πιο ενδιαφέροντα της χρονιάς.
(Ceridwen Dovey, Σχέσεις ενοχής, εκδόσεις Κριτική, μετάφραση Πόλυ Μοσχοπούλου, σελ. 224)

8.Χωρίς να φοβάμαι τίποτα πια

Όταν πέφτει στα χέρια σου ένα τέτοιο βιβλίο, χαίρεσαι που υπάρχει τυπογραφία, που υπάρχουν συγγραφείς, που μπορείς και διαβάζεις, που δεν το προσπέρασες στον πάγκο του βιβλιοπωλείου. Ο μοναδικός Τζούλιαν Μπαρνς προσθέτει ένα ακόμη αριστούργημα στη συλλογή του, που αυτή τη φορά έχει το χαρακτήρα αυτοβιογραφικού δοκιμίου. Καταφέρνει να διαπραγματευτεί το πιο δύσκολο θέμα που υπάρχει, το θάνατο, με τον πιο σπινθηροβόλο τρόπο. Φοβάσαι, γελάς, σκέφτεσαι μαζί του. Ο συγγραφέας σε παίρνει απαλά από το χέρι και σε καθοδηγεί με μαεστρία. Είναι ένα βιβλίο που θα πρέπει να το διαβάσουμε όλοι. Και κυρίως όσοι «δεν πιστεύουν στο Θεό, αλλά τους λείπει, όπως και ο ίδιος ο Μπαρνς ευθαρσώς δηλώνει…
(Τζούλιαν Μπαρνς, Χωρίς να φοβάμαι τίποτα πια, εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Αλεξάνδρα Κονταξάκη σελ. 368)

9.Η μοναξιά των πρώτων αριθμών

Το βιβλίο: Η παράλληλη ιστορία ενηλικίωσης δυο παιδιών που ζουν το καθένα μια απίστευτη τραυματική εμπειρία. Γίνονται δυο άνθρωποι μοναχικοί που αδυνατούν να επικοινωνήσουν με τους άλλους. Συναντιούνται σαν δυο τροχιές μοναχικών αστεριών. Μοιάζει πως είναι ο ένας για τον άλλο το μισό του ουρανού. Κι όμως, όπως βρίσκονται, έτσι θα χάνονται. Αν και θα ήταν η μόνη τους σωτηρία…
Γιατί να το διαβάσω: Ο νεαρός Ιταλός συγγραφέας μας χαρίζει ένα μοναδικό πρωτότυπο μυθιστόρημα, ξεφεύγοντας από τη πεπατημένη, χωρίς να προσπαθεί αν εντυπωσιάσει. Μια σπάνια ανατομία των τραυμάτων της παιδικής ψυχής, που τα φορτωνόμαστε μια ζωή…
(Πάολο Τζορντάνο, Η μοναξιά των πρώτων αριθμών, εκδόσεις Ωκεανίδα, μετάφραση Άννα Παπασταύρου, σελ. 381)


10.Κινηματογραφικά φιλιά

Ο ήρωας, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, είναι αγνώστου… μητρός! Ο πατέρας του, κορυφαίος διευθυντής φωτογραφίας σκηνοθετών όπως ο Τριφό, ο Μαλ, ο Γκοντάρ, τον μεγάλωσε μόνος του με το δικό του τρόπο, χωρίς ποτέ αν του αποκαλύψει ποια ήταν η μητέρα του. Εκείνος ψάχνει αν τη βρει μέσα στις ασπρόμαυρες ταινίες της Νουβέλ Βαγκ, ενώ παράλληλα ζει έναν παράξενο όσο και αδιέξοδο έρωτα.
Μπορεί η ιστορία να είναι επινοημένη –στο τέλος του βιβλίου γίνεται αναφορά στους κορυφαίους διευθυντές φωτογραφίας της Νουβέλ Βαγκ- όμως έχει όλη την ασπρόμαυρη μαγεία εκείνης της εποχής. Ένα βιβλίο που το απολαμβάνεις σαν καλό γαλλικό κρασί και η κεντρική του ηρωίδα, έχοντας κάτι από τις σταρ εκείνης της εποχής γοητεύει τον αναγνώστη όσο και τον αφηγητή της ιστορίας…
Σημειώσεις: Ο συγγραφέας –διευθυντής της εφημερίδας Monde- τιμήθηκε για το μυθιστόρημα αυτό με το βραβείο Femina 2007
(Eric Fottorino, Κινηματογραφικά φιλιά, εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Άννα Δαμιανίδη, σελ. 242)

11.Συντροφιά με τον μαύρο σκύλο που τον λένε κατάθλιψη

Ένα εκπληκτικό βιβλιαράκι, που με τη μορφή κόμικ καταφέρνει να μας μεταδώσει ό,τι βασικό πρέπει να γνωρίζουμε για την κατάθλιψη, την αρρώστια της εποχής. Πρόκειται για τη συνέχεια του βιβλίου «Είχα ένα μαύρο σκύλο το όνομά του ήταν Κατάθλιψη ...» Η φράση Μαύρος Σκύλος έγινε γνωστή από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ που τη χρησιμοποιούσε όταν ήθελε να περιγράψει τις μαύρες περιόδους κατάθλιψης που βίωνε για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ο Matthew Johnstone έπασχε από κατάθλιψη και σε συνεργασία με τη σύζυγό του Ainsley αποφάσισε να γράψει και να εικονογραφήσει τα δυο βιβλία που αποτελούν πραγματικά ένα πολύτιμο εργαλείο.
(Matthew & Ainsley Johnstone, Συντροφιά με τον μαύρο σκύλο που τον λένε κατάθλιψη -πώς να βοηθήσετε κάποιον με κατάθλιψη ενώ ταυτόχρονα φροντίζετε τον εαυτό σας , εκδόσεις Διόπτρα, μετάφραση Φωτεινή Πίπη, σελ. 80)


Αυτά και καλές βουτιές! Ραντεβού στις 31 Αυγούστου!!