Η Κίνα στις μέρες του 18ου Συνέδριου –Ένα οδοιπορικό
(δημοσιεύτηκε στο "Δρόμο" στις 24/ 11/2012)
Το δημοσίευμα της αγγλόφωνης εφημερίδας του κόμματος στο
Πεκίνο τη μέρα της έναρξης του 18ου Συνέδριου ήταν λίγο …παράξενο.
Το θέμα του ρεπορτάζ ήταν μια ομάδα νεαρών από κάποια επαρχιακή πόλη που όχι
μόνο έσκισαν αφίσες του Μάο, αλλά ανέβασαν και εικόνες από τη δράση τους στο
διαδίκτυο, μέσα από τα μικρο –μπλογκ που είναι ιδιαιτέρως δημοφιλής την Κίνα.
Αν σκεφτούμε πως η πρόσβαση στο facebook, αλλά και στα δυτικά
μπλογκ είναι αδύνατη (ο υπογράφων
ατύχησε όταν έστειλε λινκ και εικόνες από το μπλογκ του σε φίλους από την
Κίνα -απλά δεν άνοιγαν ) είναι
πραγματικά ενδιαφέρον ότι τέτοιου είδους υλικό μπορεί να ανταλλάσσεται ελεύθερα
στο διαδίκτυο.
Το συγκεκριμένο δημοσίευμα είχε όμως ακόμη μεγαλύτερο
ενδιαφέρον αφού διαπνεόταν από μια μάλλον θετική στάση για τους νεαρούς που
έσκισαν τις αφίσες, καταδικάζοντας μόνο φαινομενικά τη στάση τους. Μάλιστα
παρουσίαζε τον πρωτεργάτη -έναν 22χρονο νεαρό, απόφοιτο Κολλεγίου και εθελοντή
στον αγώνα εναντίον του AIDS-
με ιδιαιτέρως ευνοϊκό τρόπο. Στη συνέχεια αναπαρήγαγε το διάλογο που ξεκίνησε
μέσα στα μικρο- μπλογκ. για το σκίσιμο των αφισών. Πολλοί νέοι ήταν υπέρ και
λίγοι κατά. «Ναι μεν ο πρόεδρος Μάο ήταν ο άνθρωπος που έχτισε τη Νέα Κίνα,
αλλά έκανε και πολλά λάθη»
Το άρθρο κατέληγε, ότι μάλλον δεν θα απαγγελθούν κατηγορίες,
αφού «δεν υπάρχει νόμος που να απαγορεύει να σκίζεις αφίσες –ανεξάρτητα με το
ποιόν απεικονίζουν». Η θέση αυτή προκαλεί μεγάλη εντύπωση, όταν γνωρίζεις ότι
την ίδια στιγμή καταπνίγεται εν τη γενέσει της κάθε αντιπολιτευόμενη φωνή.
Στο Πεκίνο
Τις μέρες που βρέθηκα στην Κίνα, μετέχοντας σε αποστολή
Ελλήνων δημοσιογράφων ως εκπρόσωπος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού
Ηλεκτρονικού Τύπου (ΕΣΠΗΤ), θα είχα πολλές φορές την ευκαιρία να διαπιστώσω την
απουσία κάθε αναφορά στον Πρόεδρο Μάο, την ίδια στιγμή που συναντάς εικόνες,
αφίσες και αγάλματά του παντού.
Περισσότερο χρησιμοποιείται πια ως τουριστική
ατραξιόν και σουβενίρ σε μπλουζάκια, φλιτζάνια, μαγνητάκια κλπ, παρά ως ο ηγέτης
μιας μεγάλης Επανάστασης, που άλλαξε τη μορφή μιας αχανούς χώρας όπως η Κίνα.
Η πρώτη και τελευταία αναφορά στον Μάο από κάποιον Κινέζο
επίσημο έγινε από τον Ειδικό Γραμματέα της Ένωσης των Κινέζων Δημοσιογράφων Zhu
Shouchen, στην αίθουσα υποδοχής, κάτω από μια τεράστια φωτογραφία του Μάο. Όταν
του είπα πως ανέβηκα στο Σινικό Τείχος, σχολίασε πως ο Πρόεδρος Μάο έλεγε πως
όποιος καταφέρνει να σκαρφαλώσει εκεί είναι πραγματικά παλικάρι!
Ο Ειδικός Γραμματέας, υπεύθυνος και για όλη την οργάνωση του
Γραφείου Τύπου για το 18ο Συνέδριο του ΚΚΚ, ήταν αυτός που μας ξενάγησε στο
χώρο από όπου δημοσιογράφοι απ’ όλο τον κόσμο θα κάλυπταν τις εργασίες του
Συνεδρίου και όπου θα έκαναν δηλώσεις οι εκπρόσωποι του Κόμματος.
Η εντυπωσιακή οργάνωση και τα μέσα που διέθετε ο χώρος δεν
μπορούσαν να αποκρύψουν ότι το μέρος βρισκόταν πολύ μακριά από το χώρο
διεξαγωγής του συνεδρίου. Παράλληλα, τα ασφυκτικά μέτρα ασφαλείας και το
ακριβές πρωτόκολλο για να πάρεις οποιαδήποτε συνέντευξη, αποτελούσαν εγγύηση
πως οι ειδήσεις θα έβγαιναν από εκεί όσο το δυνατόν πιο φιλτραρισμένες…
«Κοντά στο λαό»
Από τον φρουρούμενο αυτό χώρο βρεθήκαμε στον μεγαλύτερο
αποκλεισμένο χώρο της πόλης: Την ιστορική πλατεία Τιεν Αν Μεν. Η πρόσβαση
γινόταν από υπόγειες διαβάσεις, όπου περνούσες από αυστηρό αστυνομικό έλεγχο.
Μεγάλες ουρές ανθρώπων περίμεναν υπομονετικά. Εκεί βλέπετε βρίσκεται και το
κτίριο διεξαγωγής του συνεδρίου, αλλά και η είσοδος της Απαγορευμένης Πόλης
(που εξακολουθεί να την κοσμεί ένα μεγάλο πορτρέτο του Μάο)
Πριν τριγυρίσουμε στην –χιονισμένη- πλατεία επισκεφθήκαμε
μια άκρως ενδιαφέρουσα έκθεση στο αχανές Εθνικό Μουσείο. Να πω εδώ ότι γενικά
στο Πεκίνο, από το αεροδρόμιο, μέχρι τα κτίρια και τις πλατείες όλα σου έδιναν
την αίσθηση του αχανούς. Νιώθεις ώρες- ώρες σαν μυρμήγκι…
Μέσα στο μουσείο, μια σειρά αγαλμάτων έδινε μια
«Καζαντζακική» άποψη της φιλοσοφίας και της ιστορίας: Ο Μαρξ δίπλα στον
Κομφούκιο, τον Μάο, το Βούδα, αλλά και σοφούς της Κινέζικης παράδοσης… (και τον
απαραίτητο Ντεγκ Χσιάο Πίγκ!)
Η έκθεση, οργανωμένη από την Ένωση των Κινέζων δημοσιογράφων
είχε ως θέμα «Οι δημοσιογράφοι κοντά στο λαό». Από το 2011, με απόφαση του
Κόμματος που πέρασε σε όλα τα ΜΜΕ οι δημοσιογράφοι που μέχρι τότε αναπαρήγαγαν
μόνο ότι έλεγε η ηγεσία και παρουσίαζαν συνεχώς τη δράση των στελεχών του
Κόμματος, θα έπρεπε να κατέβουν κοντά στους απλούς ανθρώπους και να
παρουσιάσουν τη δική τους πραγματικότητα.
Οι εικόνες ήταν πραγματικά συγκλονιστικές και ανεξαρτήτως
των προθέσεων που μπορεί να υποκρύπτονται μας θύμισαν πόσο απουσιάζει αυτού του
είδους το ρεπορτάζ από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης.
Η τάση αυτή «προς το λαό», τονίζεται και μέσα στις σελίδες
των εφημερίδων και των περιοδικών. Στα αφιερώματα για το συνέδριο μεγάλο βάρος
δινόταν στη συμμετοχή εργατών και αντιπροσώπων εκλεγμένων απευθείας από τη βάση
και τονιζόταν η ανάγκη επέκτασης του μέτρου.
Την πρώτη μέρα του Συνεδρίου, πέρα από τους λόγους των
ηγετών παρουσιάστηκαν και στην τηλεόραση εκτεταμένα ρεπορτάζ για τη συμμετοχή
εργαζομένων –αντιπροσώπων στο συνέδριο, Επί πολύ ώρα είδαμε έναν εργάτη- οδηγό
από τα ορυχεία (που δούλευε με άψογο κατάλευκο πουκάμισο!) και μια εξίσου κομψή
εισπράκτορα στα λεωφορεία της γραμμής. Κι οι δυο τους σύνεδροι για πρώτη φορά…
Στο Πεκίνο επισκεφθήκαμε και τις εγκαταστάσεις του CRI του μεγαλύτερου ραδιόφωνου της Κίνας, όπου λειτουργεί και Ελληνικό τμήμα. Το συγκεκριμένο ραδιόφωνο εκπέμπει σε 61 ξένες γλώσσες και θεωρείται το μεγαλύτερο του κόσμου.
Καντόνα
Στα πάρκα της πόλης νέοι και ηλικιωμένοι επιδίδονται μαζικά
στη γυμναστική…
Μάταια προσπάθησα να μάθω σε ποιους «προλεταρίους ηρωικούς»
αναφέρεται το γνωστό αντάρτικο τραγούδι, όμως διαπίστωσα πόσο εύθραυστη είναι η
βιτρίνα που παρουσιάζει η σύγχρονη Κίνα.
Σε αγγλόφωνο
περιοδικό διάβασα για την Wu Yajun
την πλουσιότερη γυναίκα της Κίνας με περιουσία 4,7 δις. Ευρώ. 1η
στην παγκόσμια λίστα αυτοδημιούργητων γυναικών στον κόσμο, αφού τέλειωσε το
Πολυτεχνείο και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία από το 1994 ασχολήθηκε με το Real Estate χτίζοντας μια τεράστια
περιουσία. Η ίδια –στο πνεύμα των …μεταρρυθμίσεων του κόμματος- δήλωσε πως «ο
πλούτος δεν την ενδιαφέρει. Θέλει να κάνει μια εταιρία σαν την Apple ή
την Microsoft που προσφέρει οφέλη στους μετόχους, τους εργαζόμενος και το
κοινό»(!)
Οι απόψεις της κυρίας Yajun είναι ιδιαιτέρως διαδεδομένες. Σε όλα τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης
που επισκεφθήκαμε, περιοδικά, εφημερίδες, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς
σταθμούς το θέμα που απασχολούσε ήταν η αύξηση των κερδών, η προσέλκυση
επενδυτών και –γιατί όχι; -η είσοδος στο Χρηματιστήριο…
Στο ίδιο περιοδικό αναφερόταν πως η μεγάλη κατασκευαστική China Vanke παρουσίασε κέρδη 5 δις.
Για το πρώτο εννιάμηνο του 2012, παρουσιάζοντας αύξηση 41,7% σε σχέση με το
αντίστοιχο διάστημα την περασμένη χρονιά.
Πολλοί πάντως μιλάνε για «φούσκα» των ακινήτων. Οι τιμές για
αγορά διαμερίσματος έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και τα μέτρα που παίρνει η
Κυβέρνηση για συγκράτηση των τιμών δεν φαίνεται να αποδίδουν τα αναμενόμενα…
Τριγυρίζοντας μόνος στους δρόμους της Καντόνας, ανακαλύπτω
πίσω από έναν απίστευτο δρόμο που θύμιζε Ερμού στον…κύβο, μια ολόκληρη σειρά
από φτωχικά σπίτια.
Η μία δίπλα στην άλλη οι πιο παράταιρες εικόνες. Λαϊκά
μαγαζιά στον ένα δρόμο, γνωστοί οίκοι μόδας στον πρώτο της παράλληλο.
Στο κέντρο δεσπόζουν ουρανοξύστες, ανάμεσα τους και το
ψηλότερο (;) κτίριο στον κόσμο.
Εντυπωσιακή η εικόνα κυρίως τη νύχτα, με τα
χιλιάδες χρώματα να αλλάζουν σε κτίρια και γέφυρες του ποταμού Pearl River.
Το μικρό νησί Σάμιαν
ή Shameen στα
Καντονέζικα βρίσκεται στον Μαργαριταρένιο Ποταμό. Το όνομά του σημαίνει «αμμώδης
επιφάνεια», αν και μόνο άμμο δεν βρίσκεις σήμερα εκεί.
Από τα πιο όμορφα μέρη της πόλης, με τον Πράσινο Δρόμο στο
κέντρο του όπου δεσπόζουν τα κτίρια των παλιών προξενείων. Όλος ο δρόμος είναι
διακοσμημένος με μπρούτζινα αγάλματα με εικόνες της καθημερινής ζωής.
Εμπορικές εταιρείες από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ολλανδία,
την Ιταλία, τη Γερμανία, την Πορτογαλία και την Ιαπωνία οικοδόμησαν μεγάλα
πέτρινα κτίρια ακολουθώντας την «αποικιακή αρχιτεκτονική»
Το 1949 με την επικράτηση της Επανάστασης τα κτίρια πέρασαν
στη νεοσύστατη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Σήμερα το νησί έχει γίνει –μεταξύ άλλων- αγαπημένη τοποθεσία
για φωτογραφίσεις γάμου και μόδας. Τα δυτικά πρότυπα γίνονται ολοφάνερα και σε
αυτό το έθιμο της φωτογράφησης, μόνο και μόνο για να φτιάξεις ένα εντυπωσιακό
άλμπουμ γάμου…
Στο χωριό
Από την Καντόνα επισκεφθήκαμε (πάντα ελεγχόμενα) κι ένα μικρό –για τα δεδομένα της Κίνας χωριό 2500 κατοίκων το Ταλίν (Ψηλός Λόφος) Στενοί δρόμοι και φτωχικά σπίτια, ένα Νηπιαγωγείο με 2 εκπαιδευτικούς και 96 παιδιά, αλλά και μια ακόμη πιο ζεστή ατμόσφαιρα. Όλα θύμιζαν ελληνικό χωριό της δεκαετίας του ’60.
Οι περισσότεροι άντρες δούλευαν στα γύρω εργοστάσια. Το χωριό αυτό είχε υπάρξει κέντρο αντίστασης κατά των Ιαπώνων και προπύργιο της Επανάστασης. Με όλους τους Κομματικούς γύρω μια γιαγιά που θέλησαν αν ρωτήσω για εκείνα τα χρόνια μου είπε πως «δεν θυμάται τίποτα γιατί ήταν πολύ μικρή…
Το σπίτι του δημάρχου η αποθέωση του κιτς. Με καμάρι μας άνοιξε την τεράστια τηλεόραση πλάσμα και μας ξενάγησε στα δωμάτια που θύμιζαν ξενοδοχείο του ‘70 με κομοδίνα που είχαν ενσωματωμένα ραδιόφωνα.
Στη Σαγκάη
Τελευταίος σταθμός του ταξιδιού η εντυπωσιακή Σαγκάη, η πιο
«δυτική» πόλη της Κίνας που σου δίνει μια αίσθηση Νέας Υόρκης και Παρισιού
μαζί. Απολύτως γοητευτική, μπορεί εύκολα να σε παρασύρει σε άλλους ρυθμούς.
Μεγάλα Night Club,
πλούσια παράδοση Jazz,
πολλοί διανοούμενοι… Πάντως όταν μιλάς για την «Κομμούνα της Σαγκάης» κανείς
δεν καταλαβαίνει τι ακριβώς λες!
Πόλη που μετά τους πολέμους του οπίου κυριαρχήθηκε από
Άγγλους, Γάλλους και Αμερικανούς. Τα εντυπωσιακά κτίρια σε ένα μίγμα
αρχιτεκτονικής είναι κυρίως της τελευταίας δεκαετίας του 19ου και
των δυο πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Καλαίσθητες πινακίδες σε
πληροφορούν για την ιστορία και τους αρχιτέκτονες του κάθε κτιρίου.
Η Σαγκάη υπήρξε θέατρο μεγάλων εξεγέρσεων. Στο ευρωπαϊκό
τμήμα που θαυμάζουμε σήμερα και όπου
χτίστηκαν πολλά ξενοδοχεία, επαύλεις και άλλα πολυτελή μέγαρα απαγορευόταν η
είσοδος των Κινέζων. Σε ορισμένα σημεία είχαν αναρτηθεί και πινακίδες που
απαγόρευαν να μπουν Κινέζοι και σκυλιά (!)
Όπως και στη Καντόνα και εδώ το παλιό «ευρωπαϊκό τμήμα» της
πόλης είναι αγαπημένος χώρος φωτογραφήσεων για μελλονύμφους και νεονύμφους…
Στις αγορές πραγματικά χάνεσαι. Το βράδυ όπου και να κυκλοφορείς σε κυνηγάνε
νεαροί δείχνοντάς σου φωτογραφίες για μασάζ. Η πόλη υπόσχεται ηδονές στους
Δυτικούς τουρίστες και αναρωτιέσαι ποια κατοχή μπορεί να καταλήξει να είναι η
πιο βάρβαρη….
Στη Σαγκάη συναντώ το σκηνοθέτη Gan Chao, δημιουργό του
πολυβραβευμένου ντοκιμαντέρ «Ο κόκκινος αγώνας» που είχε ανοίξει το 11ο
Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης. Τότε είχε ένα τολμηρό θέμα, αφού
παρουσίαζε την άλλη όψη των Ολυμπιακών Αγώνων της Κίνας, όπου παιδιά από φτωχές
οικογένειες, 5- 8 ετών υποφέρουν τα πάνδεινα για αν εξασφαλίσουν μια διάκριση…
Τώρα ετοιμάζεται να ασχοληθεί με ένα άλλο θέμα ταμπού για τη
σημερινή Κίνα: Την Πολιτιστική Επανάσταση. Προσπαθεί να πετύχει μια διεθνή
συμπαραγωγή. Όσο κι αν είχα ρωτήσει όλες τις μέρες που ήμουνα εκεί ήταν ο
πρώτος άνθρωπος που τόλμησε να μου μιλήσει για το συγκεκριμένο θέμα (σε επόμενο
φύλλο του Δρόμου θα έχουμε συνέντευξη μαζί του)
Στη Σαγκάη υπάρχουν και πάλι οι δυο όψεις. Οι δρόμοι με τους
μεγάλους οίκους μόδας και τις ευφάνταστες βιτρίνες – σε μια υπήρχαν δυο
αληθινοί καρχαρίες που κολυμπούσαν- και δίπλα ακριβώς συνεργεία, μικρομάγαζα,
εστιατόρια φτωχικά. Τα Mac Donald και τα KFC
δίπλα στο φαγητό με τα ξυλάκια.
Τα σφυροδρέπανα υπάρχουν παντού. Μάλιστα σε μια περίπτωση νόμιζα πως βρίσκομαι
έξω από κομματικά γραφεία ενώ ήταν απλώς ένα βενζινάδικο…
Το Κόκκινο βιβλιαράκι δεν υπάρχει πουθενά… Μόνο κάποια ιμιτασιόν τουριστικά αντίτυπα με λόγια του Μάο. Τα ωράρια εργασίας είναι εξοντωτικά, ειδικά στα καταστήματα που σε πολλές περιπτώσεις κλείνουν ακόμη και στις 11 το βράδι. Οι μισθοί σχετικά ανεβαίνουν, κάτι που προκαλεί τις διαμαρτυρίες επιχειρηματιών: «Η χώρα δεν είναι πια ανταγωνιστική. Θα μας πάρει τις δουλειές η Μιανμάρ και το Βιετνάμ», λέει η ιδιοκτήτρια μιας βιοτεχνίας που κατασκεύαζε ρούχα για ξένες φίρμες. Η οικονομική κρίση στη Δύση μείωσε τις παραγγελίες από το εξωτερικό και η είσοδος στην τοπική αγορά είναι προβληματική. Οι Κινέζοι προτιμούν τις ξένες φίρμες…
Το Κόμμα υπόσχεται πως θα πολεμήσει τη διαφθορά που τη
θεωρεί ως το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα της χώρας. Θα προχωρήσει σε
μεταρρυθμίσεις (διαβάζω οικονομικό φιλελευθερισμό)… Για να μπορέσει αν τις
βάλει σε ένα καλό περιτύλιγμα υπόσχεται μεγαλύτερη συμμετοχή της βάσης. Του
λαού, που υποτίθεται πως τον ανακαλύπτει και πάλι…
Παρ’ όλα αυτά το ταξίδι δεν μου αφήνει πικρή γεύση. Γι’ αυτό
το μεγάλο και συχνά δυσεξήγητο λαό πολλά είναι αυτά που θα παιχτούν στο μέλλον.
Όποιοι κι αν είναι οι σχεδιασμοί στα Κομματικά γραφεία.
Ας μη ξεχνάμε την Τιεν Αν Μεν. Όσο κι αν φρουρείται…
Κώστας Στοφόρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου