Η επιστροφή στο σχολείο: Οδηγίες ...χρήσεως!

Καλή σχολική χρονιά σε όλους. Ένα παλιότερο άρθρο μου, που ίσως να σας φανεί χρήσιμο

Η προσαρμογή μετά τις διακοπές

Με τη βοήθεια της Κατερίνας Κωνσταντίνου, Παιδοψυχολόγου, MSc Σχολικής & Εξελικτικής Ψυχολογίας Α.Π.Θ.

«Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Είναι από τις παροιμίες που με εκνεύριζαν περισσότερο όταν ήμουνα κι εγώ παιδί. Σχεδόν εξίσου με το παραμύθι για τον «Τζίτζικα και τον Μέρμηγκα».  Περιλαμβάνονταν στις προτροπές που οδηγούσαν από την ανεμελιά του καλοκαιριού στις σχολικές αίθουσες.

Άντε να σε πείσουν οι γονείς πως είναι για το «καλό σου» να αφήσεις τους φίλους σου και τα διασκεδαστικά παιχνίδια για να μάθεις πράγματα που θα σου φανούν χρήσιμα στο… μέλλον.

Και να που πέρασαν τα χρόνια και βρέθηκα από την άλλη πλευρά του ποταμού. Και θα πρέπει εγώ να βρω τρόπους να πείσω και να προετοιμάσω το παιδί, χωρίς να καταφύγω σε αντιπαθέστατα και σκληρόκαρδα μυρμήγκια…

Όπως το θέτουν οι ειδικοί –και όπως το βιώνουμε κι εμείς- η επιστροφή στο σχολείο μετά τις καλοκαιρινές διακοπές είναι μια περίοδος αναστάτωσης και προσαρμογής για όλη την οικογένεια. Τόσο το παιδί όσο και εμείς οι γονείς καλούμαστε να αφήσουμε πίσω την ανεμελιά του καλοκαιριού και να μπούμε σε νέους ρυθμούς, ενώ παράλληλα μας τρώει και η ανησυχία για τη νέα σχολική χρονιά που ξεκινά.

Κάθε χρονιά και κάθε βήμα που κάνει το παιδί στη σχολική βαθμίδα, έχουν τις δυσκολίες τους. Υπάρχουν όμως κάποιοι βασικοί κανόνες που μπορούν να μας βοηθήσουν σε κάθε περίπτωση. Η πιο κατάλληλη για να μας καθοδηγήσει είναι βεβαίως μια σχολική ψυχολόγος. Η Κατερίνα Κωνσταντίνου μας βοηθά να φτιάξουμε έναν πρακτικό οδηγό πρώτων βοηθειών για την προσαρμογή όλων μας!

Περιορίζοντας τις ανησυχίες των γονιών

Πριν απ’ όλες τις κουβέντες με το παιδί και τα ενθαρρυντικά λόγια που καλό είναι να ειπωθούν, είναι πολύ ωφέλιμο να κάνουν οι ίδιοι οι γονείς μια «ανασκόπηση» των συναισθημάτων τους σε σχέση με το σχολείο.

Σκεφτείτε πόσο ανησυχείτε για το πώς θα τα πάει το παιδί σας («φοβάμαι γιατί χαλάρωσε πολύ στις διακοπές», «η Τετάρτη είναι η πιο δύσκολη τάξη» και άλλα παρόμοια) και στη συνέχεια κατά πόσο οι ανησυχίες αυτές έχουν πράγματι να κάνουν με το παιδί η με δικά σας βιώματα, τα δικά σας προβλήματα στο σχολείο, τα δικά σας ανεκπλήρωτα όνειρα και τις προσδοκίες σας από το παιδί σας. Μια τέτοια ανασκόπηση μπορεί να μην εξαφανίσει τις ανησυχίες σας αλλά σίγουρα μπορεί να τις περιορίσει.

Το παιδί σας μπορεί να σας μοιάζει σε πολλά, αλλά είναι ένας άλλος άνθρωπος, με διαφορετική προσωπικότητα. Κατά συνέπεια, θα συναντήσει τις δικές του δυσκολίες και θα βρει τους δικούς του τρόπους να τις αντιμετωπίσει. Θα χρειαστεί σίγουρα τη στήριξή σας αλλά όχι οπωσδήποτε εκεί που νομίζετε εσείς.

Για καλό ξεκίνημα αλλά και καλή συνέχεια στη νέα σχολική χρονιά η βασικότερη προϋπόθεση είναι στοιχειώδης εμπιστοσύνη των γονιών προς στο παιδί και ανοιχτά αυτιά, για να μπορούν να ακούν τις δικές του δυσκολίες, αν και όταν προκύψουν, και όχι τον απόηχο των δικών τους φόβων…

Επιστροφή στο σχολείο: Βασικά σημεία που πρέπει να προσέχουν οι γονείς

Η επιστροφή στα θρανία είναι μια περίοδος προσαρμογής που απαιτεί προετοιμασία. Δεν είναι εύκολο για τα παιδιά να περάσουν από την ξεγνοιασιά του καλοκαιριού στο νέο απαιτητικό, αυστηρό ρυθμό του σχολείου.

Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ορθή προετοιμασία των παιδιών τους, οποιαδήποτε κι αν είναι η ηλικία τους. Ας μην ξεχνάμε ότι η κάθε ηλικία έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Οι γονείς χρειάζεται να φροντίσουν τόσο για την υλική όσο και για την ψυχολογική προετοιμασία των παιδιών τους πριν την έναρξη του σχολείου. Είναι καλό να θυμόμαστε ότι η υποστήριξη δεν πρέπει να είναι μόνο για την αρχή του χρόνου, αλλά να συνεχίζεται ενεργά και έμπρακτα για όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

Ας δούμε μερικά βασικά σημεία που είναι ιδιαίτερα σημαντικό, οι γονείς να προσέχουν από την περίοδο της επιστροφής στο σχολείο και σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

Υλική υποστήριξη

Συνοδεύστε τα παιδιά σας στην αγορά σχολικών ειδών. Ενημερώστε τα εξ αρχής το ποσό που θα διαθέσετε, και με τα μεγαλύτερα παιδιά εκμεταλλευτείτε την αγορά σχολικών ειδών ως ευκαιρία να «φρεσκάρουν» τα Μαθηματικά τους με πρακτικό τρόπο. Αφήστε τα να διαλέξουν μόνα και να αγοράσουν το υλικό που θέλουν, κάνοντας τους παράλληλα σαφές ότι τα ίδια είναι στο εξής υπεύθυνα για τη φροντίδα όσων αγόρασαν. Αυτό τους δείχνει ότι εμπιστεύεστε την κρίση τους, ενώ παράλληλα, τα καθιστά πιο υπεύθυνα απέναντι προς κάτι που έχουν επιλέξει τα ίδια.

Αλλαγή ρουτίνας: ύπνος και διατροφή

Η προσαρμογή στο σχολείο απαιτεί πρόγραμμα. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να έχουν μια ρουτίνα και κάποιους κανόνες για να ακολουθούν. Είναι καθήκον των γονιών να μεριμνούν για την τοποθέτηση και τήρηση των ορίων αυτών που κατευθύνουν και προσανατολίζουν τα παιδιά.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού χάνεται η ρουτίνα του παιδιού και οι οικογενειακοί κανόνες δεν τηρούνται με την ίδια συνέπεια, όπως όλη την υπόλοιπη χρονιά. Πριν την έναρξη του σχολείου είναι σημαντικό να αλλάξουν σταδιακά οι συνήθειες του παιδιού.

Το πρωινό ξύπνημα, οι ώρες ξεκούρασης και παιχνιδιού, τηλεόρασης και υπολογιστή και οπωσδήποτε οι ώρες ύπνου πρέπει να τηρούνται με συνέπεια. Λίγες μέρες πριν την έναρξη του σχολείου, καλό είναι το παιδί να αρχίσει να ξυπνά την ίδια ώρα περίπου με την ώρα που ξεκινά το σχολείο. Οι γονείς θα πρέπει να αποφασίσουν την ώρα του ύπνου με βάση με την ώρα αφύπνισης και το χρόνο ύπνου που χρειάζονται τα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους. Τουλάχιστο μισή ώρα πριν από το χρόνο που το παιδί πάει στο κρεβάτι του, είναι καλό να διακόπτονται τα βιντεοπαιγνίδια ή εκπομπές της τηλεόρασης που τα αναστατώνουν. Ένα χλιαρό μπάνιο λίγο πριν από το κρεβάτι, μια ήρεμη οικογενειακή συζήτηση, λίγη μουσική ή ένα βιβλίο είναι δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί να ηρεμήσει, να χαλαρώσει και να αποκοιμηθεί.

Επίσης, είναι σημαντικό να τροποποιηθούν οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών πριν την έναρξη του σχολείου. Το καλοκαίρι τα παιδιά τρώνε πιο συχνά λιπαρά εδέσματα, γλυκά, τσιπς, τηγανητές πατάτες, παγωτά, σοκολάτες. Η προετοιμασία για το σχολείο απαιτεί μια καλύτερη διατροφή πιο πλούσια σε βιταμίνες. Παράλληλα τα αναψυκτικά, οι σοκολάτες και άλλα τρόφιμα ή ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη είναι καλό να ελαττώνονται, καθώς δυσχεραίνουν την ικανότητα συγκέντρωσης των παιδιών αλλά και μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στον ύπνο τους.

Ενίσχυση της αυτονομίας του παιδιού:

Το σχολείο είναι υπόθεση του παιδιού και οι γονείς χρειάζεται να το βοηθήσουν να αναπτύξει αυτονομία. Όσο κι αν είναι πιο εύκολο και πιο βολικό, δεν βοηθάμε το παιδί φτιάχνοντας του την τσάντα ή παίρνοντας τηλέφωνα για μάθουμε τις εργασίες για το σπίτι. Αν ζητάει τη βοήθεια σας αναζητείστε μαζί του τρόπους που θα το βοηθήσουν να τα κάνει αυτά μόνο του.

Δείξτε του έναν καλό τρόπο να τακτοποιεί την τσάντα του, πάρτε του ένα μπλοκάκι να σημειώνει τις εργασίες για το σπίτι και βοηθήστε το να οργανώσει το χρόνο μελέτης του ανάλογα με τις απαιτήσεις τις τάξης του και τις εξωσχολικές το δραστηριότητες.

Το πρώτο Σαββατοκύριακο μετά την έναρξη του σχολείου, σχεδιάστε μαζί με το παιδί ένα πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει τις ώρες του σχολείου, καθώς και τις εξωσχολικές του δραστηριότητες για να έχει και το ίδιο επίγνωση της εβδομαδιαίας του οργάνωσης. Αυτό θα το βοηθήσει να ξέρει τι έχει να κάνει και πότε.  

Κι αν το παιδί συνεχίζει να μη θέλει να επιστρέψει στο σχολείο;

Καθώς πλησιάζουν οι μέρες που τα παιδιά θα επιστρέψουν στο σχολείο, πολλοί γονείς θα έρθουν αντιμέτωποι με παιδιά που δεν θα θέλουν να πάνε στο σχολείο.

Τα βήματα ακολουθούν μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικά και να βοηθήσουν στην επιστροφή του παιδιού στο σχολείο:

Ακούστε το παιδί σας: Αφήστε το να σας πει πως νιώθει και για ποιον λόγο δε θέλει να πάει στο σχολείο. Ενθαρρύνετέ το να μοιραστεί μαζί σας τις αμφιβολίες ή την αναστάτωση που τους προκαλεί η νέα σχολική χρονιά.

Επικεντρωθείτε στα θετικά: Θυμίστε στο παιδί ευχάριστες και αστείες στιγμές με συμμαθητές/τριες της περσινής χρονιάς. Εξηγήστε του πόσα καινούρια και ενδιαφέροντα πράγματα πρόκειται να μάθει στη νέα του τάξη.  

Επικοινωνήστε με συμμθητές/τριες του παιδιού: αν το παιδί σας δεν είχε όλο το καλοκαίρι επαφή με κάποιο/α συμμαθητή/τρια του καλό είναι να επικοινωνήσει μαζί τους και να βρεθούν 1-2 φορές πριν ανοίξει το σχολείο, ώστε να μοιραστούν τις καλοκαιρινές τους εμπειρίες, αλλά να κάνουν και σχέδια για τη νέα σχολική χρονιά.

Σε κάθε περίπτωση, σταθείτε δίπλα και όχι απέναντι από το παιδί και ενθαρρύνετέ το να σας μιλήσει, δημιουργώντας θετικές, αλλά και ρεαλιστικές προσδοκίες σχετικά με τη νέα του τάξη. Παράλληλα προσπαθήστε να βρείτε συγκεκριμένες λύσεις στους φόβους και τις ανησυχίες του και όχι να το καθησυχάζετε γενικά κι αόριστα…