Ελληνόπουλα και παχυσαρκία

1 ΣΤΑ 3 ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ 3-12 ΕΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΒΑΡΑ Ή ΠΑΧΥΣΑΡΚΑ
Το Ίδρυμα ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ, με στόχο να συμβάλλει στη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών των Ελλήνων, παρουσίασε στις 13 Νοεμβρίου, σε ειδική Συνέντευξη Τύπου που έλαβε χώρα στην Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου, τα βασικά ευρήματα της τελευταίας πανελλήνιας ποσοτικής έρευνας διατροφικών συνηθειών παιδιών και εφήβων που διενήργησε.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών CENTRUM research σε δείγμα 1305 ατόμων ηλικίας 3-18 ετών. Στην έρευνα απάντησαν οι υπεύθυνοι για τη διατροφή των παιδιών ηλικίας 3-12 ετών (συνήθως οι μητέρες τους), ενώ για τις ηλικίες 13-18 ετών απάντησαν οι ίδιοι.
Τα κύρια συμπεράσματα της έρευνας παρατίθενται στη συνέχεια:
Ένα στα τρία παιδιά ηλικίας 3-12 ετών έχει υπερβάλλον σωματικό βάρος (Σχ. 1).
Το πρόβλημα του υπερβάλλοντος βάρους κορυφώνεται στις ηλικίες των 7-12 ετών και μάλιστα στις αγροτικές περιοχές, όπου το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών φτάνει περίπου στο ένα στα δύο!!! Άξιο λόγου είναι επίσης το γεγονός ότι στη νηπιακή ηλικία των 3-6 ετών, 1 στα 5 παιδιά είναι λιποβαρές.
Στο σύνολο του δείγματος, 1 στα 4 παιδιά ηλικίας 3-18 ετών είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Σχετικά με τις καταναλωτικές συνήθειες των παχύσαρκων παιδιών, η έρευνα κατέδειξε ότι σε σχέση με τα παιδιά φυσιολογικού βάρους αυτά:
o καταναλώνουν περισσότερα γλυκά ή μη σπιτικά γλυκά αρτοσκευάσματα στο πρωινό τους (32% έναντι 20%),
o καταναλώνουν λιγότερα λαχανικά (4.9 φορές την εβδομάδα έναντι 6),
o καταναλώνουν σνακ όπως γαριδάκια, πατατάκια κ.λπ. σε υπερδιπλάσια συχνότητα (125% παραπάνω),
o δεν καταναλώνουν καθόλου πρωινό σε μεγαλύτερο βαθμό (19% σε σχέση με 12%),
o καταναλώνουν σε μικρότερο βαθμό ένα «επαρκές πρωινό»1 (30% έναντι 46%).
Από τα πορίσματα της έρευνας προέκυψε ότι οι ερωτηθέντες δεν έχουν την πραγματική εικόνα του βάρους τους. Έτσι, από τη μια μεριά οι μητέρες παιδιών ηλικίας 3-12 ετών θεωρούν σε μεγάλο βαθμό τα παιδιά τους φυσιολογικά σε βάρος, ενώ, όπως φαίνεται στο Σχήμα 1, τα ποσοστά των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών αυτής της ηλικίας είναι υψηλά (31%)· από την άλλη μεριά, οι έφηβοι ηλικίας 13-18 ετών θεωρούν σε μεγάλο βαθμό ότι έχουν παραπάνω βάρος από το φυσιολογικό, ενώ αυτό δεν ισχύει. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι έφηβοι υποβάλλονται σε δίαιτες, χωρίς πολλές φορές να το χρειάζονται.
Ένα εξίσου σημαντικό εύρημα είναι ότι σχεδόν οι μισοί παχύσαρκοι και υπέρβαροι είναι ικανοποιημένοι με το βάρος τους· μάλιστα 1 στους 10 θεωρεί ότι είναι πιο αδύνατος από όσο θα ήθελε. Αντίθετα, 1 στους 10 λιποβαρείς και 2 στους 10 με φυσιολογικό βάρος θεωρεί τον εαυτό του πιο βαρύ από όσο θα ήθελε και καταλήγει σε δίαιτα.
Λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες τρώνε ένα «επαρκές» πρωινό, ενώ το 14% δεν τρώει καθόλου πρωινό (Σχ. 2), με την κακή αυτή συνήθεια να υιοθετείται περισσότερο από τους νέους 16-18 ετών, όπου 1 στους 4 φεύγει το πρωί από το σπίτι με άδειο στομάχι.
Όσον αφορά στην κατανάλωση φρούτων, με δεδομένο ότι η ενδεικτική ποσότητα ημερήσιας κατανάλωσης είναι 2-3 φρούτα, οι μισοί περίπου ερωτηθέντες, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, καταναλώνουν μόνο ένα φρούτο ή ένα ποτήρι χυμό την ημέρα ή δεν καταναλώνουν καθόλου φρούτα. Χειρότερα τα πάνε τα παιδιά μας με τα λαχανικά, αφού σε όλες τις ηλικιακές ομάδες η κατανάλωσή τους είναι χαμηλότερη από 1 φορά την ημέρα.
Οι έφηβοι καταναλώνουν με μεγαλύτερη συχνότητα, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο, γρήγορο φαγητό, με ένα ποσοστό 11% να το καταναλώνει περισσότερες από 5 φορές την εβδομάδα. Κύρια προτίμησή τους, και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα, το σουβλάκι.
Η έρευνα ακόμα έδειξε ότι η σχέση των παιδιών μας με τη μεσογειακή διατροφή δεν είναι ιδιαίτερα καλή, αφού μοντέλο μεσογειακής διατροφής («καλό» σκορ)2 ακολουθεί μόλις το 10% του συνόλου των ερωτηθέντων, με τους εφήβους να έχουν το χαμηλότερο σκορ. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίστοιχη μελέτη που έχει γίνει σε μια άλλη μεσογειακή χώρα, την Ισπανία, «καλό» σκορ μεσογειακής διατροφής είχε το 46% των ερωτηθέντων. Όπως έδειξε η έρευνα, το μορφωτικό επίπεδο των γονέων, αλλά και το να τρώει το παιδί έστω μια φορά την ημέρα μαζί με κάποιο γονιό του, επηρεάζει θετικά το σκορ μεσογειακής διατροφής.
Σημαντικά είναι και τα ευρήματα της έρευνας για τη σωματική και την καθιστική δραστηριότητα των παιδιών μας. Ενώ ο ενδεδειγμένος χρόνος σωματικής δραστηριότητας είναι τουλάχιστον 1 ώρα την ημέρα, σχεδόν τα μισά Ελληνόπουλα βρίσκονται κάτω από αυτό το όριο. Το ποσοστό αυτό αυξάνει με την αύξηση της ηλικίας, και φτάνει στους νέους 16-18 ετών σχεδόν στο 70% (Σχ. 3). Από την άλλη μεριά, ο χρόνος των καθιστικών δραστηριοτήτων (παρακολούθηση τηλεόρασης, παιχνίδια σε Η/Υ, κ.λπ.) πρέπει να περιορίζεται σε λιγότερες από 2 ώρες. Από την έρευνα προέκυψε ότι το 14% των ερωτηθέντων ξεπερνά τις 2 ώρες καθιστικών δραστηριοτήτων, με το ποσοστό αυτό να αυξάνει με την αύξηση της ηλικίας. Συγκεκριμένα, το όριο των 2 ωρών ξεπερνά διπλάσιο ποσοστό εφήβων (13-18 ετών) απ’ ό,τι παιδιών (3-12 ετών).
Είναι σημαντικό να αντιστραφούν ήδη από τη νεαρή ηλικία οι συνήθειες αυτές που οδηγούν σε αύξηση της παχυσαρκίας και, κατ’ επέκταση, σε σημαντικά προβλήματα υγείας στην ενήλικη ζωή. Το Ίδρυμα ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ, μέσω των δράσεών του, φιλοδοξεί να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση και την ενημέρωση των παιδιών και των εφήβων στις αρχές της ισορροπημένης διατροφής και της τακτικής σωματικής δραστηριότητας. Θα συνεχίσει να διεξάγει τέτοιες έρευνες ανά τακτά χρονικά διαστήματα, να καταγράφει πιθανές αλλαγές που πραγματοποιούνται σε βάθος χρόνου, να ενημερώνει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, και, τέλος, να αναπροσαρμόζει τις δράσεις του με τελικό στόχο τη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών των Ελλήνων.
Το «επαρκές» πρωινό περιλαμβάνει ένα γαλακτοκομικό προϊόν ή ένα φρούτο/χυμό και τουλάχιστον κάποιο ακόμα τρόφιμο από διαφορετική διατροφική ομάδα.
Το σκορ μεσογειακής διατροφής (KIDMED) είναι ένας δείκτης που βασίζεται στις αρχές της μεσογειακής διατροφής και δείχνει πόσο ακολουθούν τα παιδιά και οι έφηβοι τις αρχές αυτές. Όσο πιο μεγάλο είναι το σκορ τόσο μεγαλύτερη είναι και η συμμόρφωση με τη μεσογειακή διατροφή. Περισσότερες λεπτομέρειες για τον δείκτη και τη συγκεκριμένη αναφορά θα βρείτε: Lluis Serra-Majem et al. 2004. Food, youth and the Mediterranean diet in Spain. Development of KIDMED, Mediterranean Diet Quality Index in children and adolescents; Public Health Nutrition: 7(7), 931-935.
Ταυτότητα έρευνας
· Η έρευνα διενεργήθηκε από 7/5/2007-19/7/2007
· Είναι ποσοτική με προσωπικές τηλεφωνικές συνεντεύξεις
· Έχει δείγμα 1305 ατόμων ηλικίας 3-18 ετών, αντιπροσωπευτικό του Ελληνικού πληθυσμού ως προς:
· το φύλο
· την ηλικία (3-18)
· τη γεωγραφική περιοχή (Αθήνα/Θεσσαλονίκη/Αστικές /Αγροτικές περιοχές)
Εταιρεία Ερευνών: Centrum research