Τα παιδιά του Σπάρτακου: Ένα ανέκδοτο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου

Μερικές φορές πιάνοντας ένα βιβλίο στα χέρια σου νιώθεις να σε γεμίζουν δυνατά συναισθήματα. Νιώθεις πως για τέτοια βιβλία αξίζει να συνεχίζεις να διαβάζεις...
Αν ο συγγραφέας είναι ένας άνθρωπος, ένας δημιουργός όπως η Διδώ Σωτηρίου σκέφτεσαι πως όλα γίνονται ακόμη πιο δυαντά, όταν ζωή και δημιουργία δένονται σε ένα αξεχώριστο σύνολο...
Το διάβασα και ταξίζεψα. Και είχα τη μεγάλη χαρά η επιμελήτρια του βιβλίου να μου παραχωρήσει μια συνέντευξη που δημοσιεύτηκε το Σάββατο στο Δρόμο...


Τα παιδιά του Σπάρτακου: Ένα ανέκδοτο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου

Μια συζήτηση με την πανεπιστημιακό και επιμελήτρια του βιβλίου Έρη Σταυροπούλου. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Κώστα Στοφόρο

«Το βιωματικό υλικό χρειάζεται τη συνεργασία της τέχνης με τη ζωή και της φαντασίας τη μαγεία, το φως το ιδεολογικό και της αλήθειας την πνοή. Τη δύναμη να περνάς από το ατομικό στο γενικό, από το εγώ στο εμείς κι σκαλοπάτι-σκαλοπάτι ν’ ανεβαίνεις από το ύψος εκείνο που μπορείς να διακρίνεις το πλάτος και το βάθος της ζωής και της ανθρώπινης μοίρας»

Διδώ Σωτηρίου*



Το δούλεψε τριάντα ολόκληρα χρόνια χωρίς να καταφέρει να το ολοκληρώσει. Είχε θεωρηθεί χαμένο, μέχρι που ανακαλύφθηκε στα αρχεία της… Πρόκειται για τα Παιδιά του Σπάρτακου της Διδώς Σωτηρίου, που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις Εκδόσεις Κέδρος. Θα μπορούσα να γράψω πολλά για τις συγκινήσεις που μου προκάλεσε τόσο η ιστορία της ανακάλυψης, όσο και η ίδια η ανάγνωση του μυθιστορήματος. Νομίζω, όμως, ότι το καλύτερο είναι να δώσω το λόγο στην Έρη Σταυροπούλου, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, που μόχθησε πάνω από τα χειρόγραφα και μας παρουσίασε μια εξαιρετικά επιμελημένη και κατατοπιστική έκδοση.

Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για το πώς ανακαλύφθηκε αυτό το ανέκδοτο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου; Ποια προβλήματα αντιμετωπίσατε μέχρι να καταφέρετε να το παρουσιάσετε στη συγκεκριμένη μορφή;

Ένα μικρό απόσπασμα από αυτό το μυθιστόρημα είχε δημοσιευτεί το 1991 στο περιοδικό Tο Δέντρο με την επισήμανση ότι προέρχεται από ανέκδοτο μυθιστόρημα. Έπειτα βρέθηκε ένα μικρό μέρος μαζί με άλλα χειρόγραφα στο πατάρι του σπιτιού της Σωτηρίου, στα Άνω Ιλίσια. Τέλος, όταν το αρχείο της Σωτηρίου (όσο τουλάχιστον είχε σωθεί) δόθηκε από την Έλλη Παππά και τον Nίκο Ν. Mπελογιάννη στο E.Λ.I.A.-ΜΙΕΤ (Eλληνικό Λογοτεχνικό και Iστορικό Aρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης) και ταξινομήθηκε από την κ. Σοφία Mπόρα, συγκεντρώθηκαν σε ένα ντοσιέ όλα τα χειρόγραφα του μυθιστορήματος, αλλά εντελώς μπερδεμένα και ακατάστατα. Με βάση, λοιπόν, ένα σχέδιο της Σωτηρίου κατέταξα τις σχετικές σελίδες κατά επεισόδιο και αποκατέστησα τη σειρά των σελίδων σε όσες ενότητες υπήρχε αρίθμηση. Στη συνέχεια διαμόρφωσα με βάση το υπάρχον υλικό το κάθε κεφάλαιο, επιλέγοντας την καλύτερη και πληρέστερη μορφή, όπου υπήρχαν περισσότερες από μία. Έπρεπε να κάνω μια πολύ δύσκολη δουλειά ταξινόμησης και επιλογής. Με βοήθησε, βεβαίως, πάρα πολύ το ότι είχα δουλέψει και προηγουμένως με άλλα έργα της Σωτηρίου.

Η ιστορία των χειρογράφων της Διδώς Σωτηρίου μου φαίνεται πως από μόνη της θα μπορούσε να είναι το υλικό ενός μυθιστορήματος. Τι είναι αυτό που σας έχει αγγίξει περισσότερο σε αυτή την υπόθεση;

Με έχει συγκινήσει πολύ ο συνεχής αγώνας της να γράψει όλες αυτές τις ιστορίες της που αφορούν σε τραγικές ώρες της ελληνικής ιστορίας (Μικρασιατική Καταστροφή, πόλεμος, Εμφύλιος, μετεμφυλιακή τρομοκρατία) και από την άλλη ο αντίστροφος αγώνας της να καταστρέψει, καίγοντας ή βράζοντας και πολτοποιώντας όσα χειρόγραφά της μπορούσαν να της δημιουργήσουν πρόβλημα. Εξίσου συγκινητικές είναι αυτές οι απροσδόκητες ανακαλύψεις χειρογράφων της σε κρύπτες, τοίχους, ταράτσες, όλος αυτός ο μόχθος και η αγωνία για το αν θα διασωθούν τα γραπτά της.

Γράφετε πως ολοκληρωμένα «Τα παιδιά του Σπάρτακου θα ήταν ένα μυθιστόρημα τουλάχιστον εφάμιλλο με τα Ματωμένα Χώματα». Τι καινούργιο φέρνει αυτό το βιβλίο για τους αναγνώστες της Διδώς Σωτηρίου;

Η Σωτηρίου με Τα παιδιά του Σπάρτακου παραμένει, ως ένα βαθμό, σταθερή στη συγγραφική της πορεία. Προσέθεσε, όμως, και νέα εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία στη θεματική, στον κοινωνικό προβληματισμό της αλλά και στη γραφή της. Θέλοντας να αφηγηθεί μια ιστορία από την πορεία του αριστερού εργατικού κινήματος στη χώρα μας, διάλεξε τον Σπάρτακο ως παγκόσμια γνωστό σύμβολο εξέγερσης και ακατάβλητης μαχητικότητας και τοποθέτησε τη δράση σε μια πόλη της Θράκης, το Σουφλί, που δεν είχε απασχολήσει τους λογοτέχνες μας, όπως η Aθήνα, η Θεσσαλονίκη ή τα Γιάννενα. Πρόβαλε, επίσης, τη σκληρή ζωή και τους συνδικαλιστικούς αγώνες των σηροτρόφων, θέμα επίσης άγνωστο στο αναγνωστικό κοινό.
Tέλος, η μετέπειτα μεταφορά της δράσης στην Aθήνα τής επέτρεπε να αναπτύξει νέα επιμέρους θέματα, που δεν είχε προβάλει σε άλλα βιβλία της. Για παράδειγμα, τοποθετώντας την πρωταγωνιστική οικογένεια σε μια προσφυγική εργατική συνοικία, μπορούσε να συνδέσει τους ήρωές της με τους Μικρασιάτες κατοίκους της και να τους εντάξει στο ευρύτερο αγωνιστικό και μαχητικό πνεύμα τους, ενώ η συμμετοχή ορισμένων προσώπων στην παράνομη αντιστασιακή δράση των αριστερών τη δεκαετία του 1950 την οδηγούσε να αναπτύξει και αυτό το θέμα.
Επιπλέον, σ’ αυτό το μυθιστόρημα και μάλιστα στη μορφή που μας παραδόθηκε, η συγγραφέας φαίνεται να προωθεί μοντερνιστικές τεχνικές, που είχε ήδη δοκιμάσει στη γραφή του Κατεδαφιζόμεθα.


Μπορείτε να μας πείτε, σε γενικές γραμμές, την υπόθεση του βιβλίου; Ποιο πιστεύετε πως θα ήταν το τέλος που θα του έδινε η συγγραφέας;

Η υπόθεση θα διαδραματιζόταν αρχικά στη Θράκη και πιο συγκεκριμένα στο Σουφλί και κατόπιν στην Aθήνα, ενώ θα διαρκούσε από τις αρχές του 20ού αιώνα ώς την πρώτη μετεμφυλιακή περίοδο. Η ιστορία αφορά την οικογένεια του Ανέστη και της Λαμπρινής αλλά και των δέκα παιδιών τους, που αγωνίζονται να επιβιώσουν στις πολύ δύσκολες συνθήκες της εποχής. Ο μεγαλύτερος γιος, ο Nεόφυτος, έχει ιδρύσει λίγο πριν από τη δικτατορία του Mεταξά μια μικρή οργάνωση με κοινωνικοπολιτικούς στόχους και με το όνομα «Oι μαχητές του Σπάρτακου», εμπνευσμένος από την καταγωγή του Σπάρτακου από τη Θράκη αλλά και από τις αναλογίες που βρίσκει ανάμεσα στους δούλους και τους κοινωνικά απόκληρους, που αποτέλεσαν το στρατό του μονομάχου, και στις νεαρές εργάτριες που βασανίζονται στα εργοστάσια μεταξουργίας του Σουφλίου. Στο δεύτερο μέρος προβάλλεται κυρίως η δράση του Νεόφυτου, που βρίσκεται παράνομος στην Αθήνα στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Γύρω του κινούνται άλλοι ζωντανοί και ενδιαφέροντες χαρακτήρες: πρώην αριστεροί που εξελίσσονται σε βολεμένους μεγαλοαστούς, ιδεολόγοι αριστεροί, φοβισμένοι και αδιάφοροι τύποι, συμπαραστάτες αλλά και προδότες. Στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι του Νεόφυτου και της Αλίκης διακρίνουμε ομοιότητες με τα πρόσωπα και τις περιπέτειες του Νίκου Μπελογιάννη και της Έλλης Παππά. Στο τέλος είναι βέβαιο ότι θα συλλαμβάνονταν ο Νεόφυτος και η Αλίκη και θα δικάζονταν. Από το κείμενο της Σωτηρίου δεν προκύπτει ότι θα τους εκτελούσαν. Ίσως το τέλος να μην ήταν τραγικό. Εγώ στο τέλος τοποθέτησα ένα μονόλογο της αδελφής του Νεόφυτου, της Βασιλιώς, που διατυπώνει με λόγια απλά την αξία των αγώνων τους.

Τι είναι αυτό που δεν της επέτρεψε, μέσα στα τριάντα χρόνια που το δούλευε, να ολοκληρώσει Τα παιδιά του Σπάρτακου;

Το μυθιστόρημα την απασχόλησε πράγματι για τουλάχιστον τριάντα χρόνια, με μεγάλες διακοπές και διαλείμματα, είτε όταν οι συνθήκες της ζωής της ήταν δύσκολες είτε για να γράψει άλλα έργα της, την Εντολή και το Κατεδαφιζόμεθα. Ανάμεσα στις αιτίες για τις οποίες το μυθιστόρημα δεν ολοκληρώθηκε, πρέπει να λογαριάσουμε τη διακοπή της επικοινωνίας της με τις κύριες αφηγήτριές της, που αποφυλακίστηκαν και γύρισαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους ή πέθαναν. Αν υπολογίσουμε πόσο ακριβής και πιστή στην πραγματικότητα ήθελε να είναι, αντιλαμβανόμαστε πόσα προβλήματα της δημιούργησε η προηγούμενη αιτία. Είναι, επίσης, πιθανό να αντιμετώπισε προβλήματα στη σύνθεση του υλικού της, καθώς είχε καταπιαστεί με μια τόσο μεγάλη χρονική περίοδο (περίπου μισό αιώνα) αλλά και με μια περιοχή, τη Θράκη, την οποία ασφαλώς δεν γνώριζε τόσο καλά.

Ο ίδιος ο τίτλος που θέλησε να δώσει (αρχικά Η κόρη του Σπάρτακου) νομίζω πως μπορεί να διαβαστεί με πολλούς τρόπους…

Πράγματι το μυθιστόρημα το είχε προαναγγείλει η Σωτηρίου ήδη από το 1962 με αυτόν τον τίτλο και ηρωίδα Μια σύγχρονη Θρακιώτισσα εργάτρια. Πιστεύω ότι ήθελε να αποτίσει φόρο τιμής σε όλες τις γυναίκες που έδωσαν αγώνες συνδικαλιστικούς ή πολέμησαν τους Γερμανούς στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή συμμετείχαν στον Εμφύλιο και δικάστηκαν εξορίστηκαν ή φυλακίστηκαν. Στο αρχείο της υπάρχουν αρκετές χειρόγραφες και δακτυλόγραφες σελίδες με αφηγήσεις γυναικών πολιτικών κρατουμένων σχετικές με τη σύλληψη και την κράτησή τους, καθώς και σχετικά με τις εκτελέσεις άλλων γυναικών, ενώ έχει γράψει και σχετικά διηγήματα (στο βιβλίο Τυχαίο συναπάντημα και άλλες ιστορίες, 2004). Βρίσκουμε, επίσης, σημειωμένους τους τίτλους Το συναξάρι των αριστερών κοριτσιών και Πορτρέτα κοριτσιών. Να μην ξεχνάμε ότι είχε γράψει και τη μυθιστορηματική βιογραφία της ηρωίδας της Aντίστασης Hλέκτρας Aποστόλου (Hλέκτρα, 1961). Μπορούμε, λοιπόν, να υποθέσουμε, έχοντας υπ’ όψιν μας τον αρχικό τίτλο Η κόρη του Σπάρτακου και επιπλέον το ιδιαίτερο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον της για το γυναικείο κίνημα, ότι σχεδίαζε αρχικά να γράψει ένα μυθιστόρημα στο οποίο θα πρωταγωνιστούσαν γυναίκες με δράση στην Αριστερά. Υπήρχαν, άλλωστε, και τα δικά της βιώματα, οι αγώνες, η δίκη και η φυλάκιση της αδελφής της, Έλλης Παππά, αλλά και η γνωριμία της Σωτηρίου με Θρακιώτισσες φυλακισμένες, στις αφηγήσεις των οποίων στηρίχτηκε το μυθιστόρημα.


*Σημείωση από το αρχείο της.

100 φύλλα Δρόμος!

Ο Δρόμος έγινε... κατοστάρης και συνεχίζει με αμείωτη ταχύτητα τον αγώνα δρόμου της ενημέρωσης... Αξίζει να πάτε ως το περίπτερο και να δώσετε τα 2 ευρώ... Εμείς συνεχίζουμε....


100 φύλλα Δρόμος

Δ. Κωνσταντακόπουλος: Οι πιστωτές γίνονται νόμιμοι ιδιοκτήτες της χώρας. Συνέντευξη στον Μιχάλη Σιάχο

Ο τρόμος και η αθλιότητα του PSI, του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Ποιος θα πατήσει τη σκανδάλη; Φυγή στη σκλήρυνση για το πολιτικό σύστημα που καταρρέει, του Δημήτρη Υφαντή

Τα θέλουν όλα και τα θέλουν τώρα. Το αντεργατικό αμόκ και οι 10 εντολές της τρόικας, του Γιώργου Κατερίνη

Δοκιμάζεται η ενότητα θέλησης και δράσης; Σχετικά με την ΚΟΕ και όσα ακούγονται ή γράφονται, του Γιώργου Παπαϊωάννου

Το … ιδιώνυμο και η συζήτηση του παραλόγου για το Ιράν : Το είναι και το φαίνεσθαι των αμερικανικών (και όχι μόνο) επιδιώξεων, του Γιώργου Τσίπρα

Αφύπνιση της λαϊκής δύναμης στη Νιγηρία : Έγινε η αρχή του διαφαινόμενου μακροχρόνιου ταξικού πολέμου, του Baba Aye (αναπληρωτή γραμματέα του Εργατικού Κόμματος και προέδρου της Σοσιαλιστικής Εργατικής Λίγκας)

Η εξέγερση της Αιγύπτου ένα χρόνο μετά, του Michael Warschawski

Η Ευκαρπία θυμίζει Κερατέα. Αποφασισμένοι δηλώνουν οι κάτοικοι να αποτρέψουν την κατασκευή του ΣΜΑ, του Λευτέρη Αρβανίτη

Να μην εκποιηθεί η περιουσία του λαού. Σχετικά με την παραχώρηση του θαλασσίου μετώπου της Πάτρας, του Χρήστου Πατούχα

Απλώνεται η αναταραχή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ: Πανεπιστημιακοί και φοιτητές δηλώνουν ότι ο νόμος-πλαίσιο δεν θα εφαρμοστεί. του Ηλία Σταθάτου

Θόδωρος Αγγελόπουλος. Η Άλλη θάλασσα δεν θα γυριστεί ποτέ… του Κώστα Στοφόρου

Τα παιδιά του Σπάρτακου: Ένα ανέκδοτο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου. Μια συζήτηση με την πανεπιστημιακό και επιμελήτρια του βιβλίου Έρη Σταυροπούλου. Συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο

Μια άλλη Αριστερά είναι εφικτή σε μια Ελλάδα που βουλιάζει; Του Στέλλιου Ελληνιάδη

Athens Voice: Το εικονογραφημένο τίποτα παρεμβαίνει και... πολιτικά!

Ο κύριος Γεωργελές, εκ των πρωτεργατών της "κουλτούρας του ξέκωλου" στη χώρα μας (διαβάστε περισσότερα το Σάββατο στο Δρόμο στη συνέντευξη με την Άριελ Λίβι), μετά τη συμβολή του στον... Πολιτισμό με το περιοδικό Κλικ που ανέδειξε όλα τα μηδενικά του ελληνικού βλαχο- γκλάμορους lifestyle, τα τελευταία χρόνια έχει αναλάβει να μας συνετίσει και σε οικονομο-πολιτικά θέματα.
Κάθε βδομάδα στάζει το νεοφιλελεύθερο δηλητήριο του από τα editorial της Athens Voice.
Στο φύλλο της Πέμπτης ξεπέρασε όμως ακόμη και τον εαυτό του.... Ο Πάγκαλος μπροστά του μοιάζει αθώα πτωχή κορασίς.
Ο Λόβερδος; Κωμικός ηθοποιός!
Ο Παπαδήμος; Καλοκάγαθος παππούς!
Η Διαμαντοπούλου; Μια τρυφερή μαμά για όλους τους μαθητές!

Ξεκινώντας το νέο του πόνημα επιτίθεται στο Πανεπιστημιακό Άσυλο.
Στη συνέχεια αποδίδει όλο το θόρυβο που έχει ξεσπάσει με το μαγείρεμα των στατιστικών στοιχείων σε ...χολωμένη υπάλληλο που αποχώρησε από τη Στατιστική Υπηρεσία και κατήγγειλε το θέμα...
Αποκλείω ο ...σοβαρός κύριος Γεωργελές να μη γνωρίζει πως πρόκειται για την Καθηγήτρια Ζωή Γεωργαντά και πέντε μέλη του ΔΣ της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής που αρνήθηκαν να συγκαλύψουν το σκάνδαλο. Καμία χολωμένη υπάλληλος δεν αποχώρησε... Μάλιστα στο ίδιο μήκος κύματος με τους καταγγέλοντες είναι και ο Σύλλογος των υπαλλήλων....

Η δημοσιογραφική δεοντολογία πάει περίπατο όταν θες να κάνεις προπαγάνδα σε μια νεολαία που θεωρείς τόσο ηλίθια ώστε να πιστεύει έστω και μια λέξη από όσα λες...

Ο ίδιος ο πρωτεργάτης του ξέκωλου, μας λέει στο ίδιο κείμενο πόσο μας αγαπάνε οι ευρωπαίοι, πόσο αγώνα δίνει η Κυβέρνηση σας και πρέπει να της ..σταθούμε και άλλα φαιδρά.

Όσους λένε να "πληρώσουν οι κερδοσκόποι" τους θεωρεί συλλήβδην "αγράμματους". Αναρωτιέμαι σε ποιά ακριβώς σχολή σπούδασε ο τόσο μορφωμένος περί τα οικονομικά κύριος Γεωργελές. Διότι άλλα λένε οι οικονομολόγοι.

Ο κύριος εκδότης και οι φίλοι του, ζουν προφανώς σε έναν άλλο πλανήτη....

Το συμπέρασμά του όμως τα λέει όλα και δείχνει που ακριβώς στοχεύει τόσα χρόνια πουλώντας δήθεν κουλτούρα μέσα από το καλοσχεδιασμένο αντίγραφο που εκδίδει:

Για τον κύριο Γεωργελέ υπάρχουν μόνο δυο παρατάξεις: "Η μια αποφασισμένη να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης μήπως σωθεί η χώρα και ξαναγίνει κανονική, ικανή να ζήσει τους πολίτες της. Και η άλλη που αποκρούει κάθε αλλαγή, που προσπαθεί να διατηρήσει το κατεστημένο σύστημα εξουσίας, που οδηγεί στη δραχμή, τους ολιγάρχες, τους μαυραγορίτες...."

Στο ίδιο φύλο δημοσιεύει συνέντευξη του Τάσου Γιαννίτση με τον τίτλο "Ας κοιταχτούμε επιτέλους μια φορά στον καθρέφτη"

Αναρωτιέμαι αν ο κύριος Γεωργελές έχει καθρέφτη στο σπίτι ή στο γραφείο του. Ας κοιταχτεί επιτέλους!

Η Άλλη θάλασσα δεν θα γυριστεί ποτέ....

…Οι κυνηγοί προχωρούν ακολουθώντας τα σκυλιά και κείνα ρίχνονται γαυγίζοντας μπροστά.
Οι κυνηγοί προχωρούν ακολουθώντας τα σκυλιά και χάνονται σιγά- σιγά στο βάθος του χιονισμένου τοπίου. Ο παγωμένος αέρας κατεβαίνει πάντα τους χιονισμένους λόφους…

Θόδωρος Αγγελόπουλος, Οι κυνηγοί



…Σαν σκηνή από δική του ταινία ο ίδιος ο θάνατός του. Μια βροχερή νύχτα σε μια πόλη, μια χώρα που αργοπεθαίνει. Ο σκηνοθέτης γυρίζει κάποιο πλάνο της «Άλλης θάλασσας». Διασχίζει το οδόστρωμα. Ένα μηχανάκι… Που συμβολικά θα έλεγες το οδηγεί ένας «ειδικός φρουρός»… Η ταινία για την κρίση δεν θα γυριστεί ποτέ. Ο σκηνοθέτης της δεν είναι πια εδώ…
Βλέπω κι εγώ ξανά και ξανά μια άλλη σκηνή, βγαλμένη λες από ταινία. Την πρώτη και τελευταία φορά που τον είδα για λίγο από κοντά. Έγραφα στις «Ηλεκτρικές Αναγνώσεις» σχεδόν ένα μήνα πριν, στις 19 Δεκεμβρίου:

"… Οι Ηλεκτρικές Αναγνώσεις γίνονται κινηματογραφικές… Διαβάζω τα «Καλοκαιρινά ψέματα» του Bernhard Schlink (Κριτική). Από την εποχή του «Διαβάζοντας στη Χάνα» δεν έχω χάσει κανένα του βιβλίο, όμως η καινούργια αυτή συλλογή διηγημάτων φέρνει κάτι διαφορετικό. Μια μοναδική ατμόσφαιρα, λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις, ανελέητη ματιά σε κάθε είδος σχέσεων. Ο άντρας και η γυναίκα. Η μητέρα και η οικογένεια. Ο γιος κι πατέρας. Σκηνές από παράξενα καλοκαίρια. Μερικές από τις ιστορίες αγγίζουν τα όρια του θρίλερ. Πολλές φορές κινδύνεψα να κατέβω σε λάθος σταθμό του Μετρό… Κι ενώ λοιπόν μετεπιβιβάζομαι στο Σύνταγμα κρατώντας το βιβλίο στο χέρι με το δάχτυλο να σημαδεύει τη σελίδα, βλέπω μπροστά μου τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Δεν τον γνωρίζω και δεν τον έχω συναντήσει ποτέ μου, ωστόσο του μιλάω. Κάτι αμήχανο για το πόσο μου αρέσει η δουλειά του. Εκείνη τη στιγμή σκέφτομαι ότι αν κάποιος θα μπορούσε να μεταφέρει στον κινηματογράφο τα «Καλοκαιρινά ψέματα» αυτός δεν θα ήταν άλλος από τον σκηνοθέτη του Θίασου. Του προτείνω το βιβλίο. «Νομίζω θα σας αρέσει». Του θυμίζω πως πρόκειται για τον συγγραφέα της «Χάνα» που μεταφέρθηκε πετυχημένα και στον κινηματογράφο. Με ρωτά για τον εκδοτικό οίκο. Πριν αλλάξουμε τρένα τον ρωτώ για την καινούργια του ταινία. «Αρχίζουμε γυρίσματα τον Φεβρουάριο. Θα αφορά στην κρίση….»
…Ο σκηνοθέτης χάνεται στον κόσμο σαν ήρωας μιας από τις ταινίες του. Πηγαίνω στον Ηλεκτρικό, συνεχίζοντας τον Schlink και νιώθω σαν να έκανα μόλις ένα πέρασμα από κάποιο φιλμ…"

Κι ύστερα η μνήμη παίζει κι άλλα παιχνίδια. Γιατί μαζί με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο φεύγει κι ένα κομμάτι δικό μας. Τίποτε δεν θα ήταν ίδιο χωρίς τις ταινίες του. Δεν θα σας παραθέσω εδώ το βιογραφικό του σημείωμα. Άλλωστε θα σπεύσουν φίλοι και εχθροί να πλέξουν το εγκώμιό του. Κι όλοι αυτοί που χλεύαζαν και ποτέ δεν κατάλαβαν το είδος του κινηματογράφου που έκανε….
Ένας καλλιτέχνης αταλάντευτα αριστερός, με μια δική του ματιά που αφύπνιζε συνειδήσεις…. Πολύ μικρός είδα τις μέρες του ’36. Τη μισή ταινία δεν την «καταλάβαινα». Όμως ήταν σαν μια πράξη αντίστασης και κυρίως ξυπνήματος. Ένας άλλος κόσμος. Λίγο αργότερα είδα την πρώτη του ταινία, την «Αναπαράσταση». Στα δεκαπέντε μου συγκλονίστηκα μια για πάντα από τον «Θίασο». Έχουν περάσει 36 χρόνια από τότε και οι εικόνες ακόμη μένουν χαραγμένες μέσα μου. Όλη η τραγωδία της Ελλάδας συμπυκνωμένη σε μια ταινία. Για μένα ήταν και παραμένει η κορυφαία στιγμή του ελληνικού κινηματογράφου!



Μετά ήρθαν πολλές ακόμη μοναδικές στιγμές. Ξεχωρίζω το «Ταξίδι στα Κύθηρα». Συγκλονιστικές εικόνες, ερμηνείες, μουσική… Η μορφή του Μάνου Κατράκη κι αυτή πάντα χαραγμένη στο μυαλό. Ένας αγώνας που ποτέ δεν δικαιώθηκε.
Οι κόκκινες σημαίες των Kυνηγών… Ο γάμος στον Μελισσοκόμο… Το καράβι στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης από το Βλέμμα του Οδυσσέα…


Εικόνες μιας Ελλάδας υγρής, χιονισμένης και ομιχλώδους. Ίσως η ουσία. Το κουκούτσι. Το βάθος κάτω από την ηλιόλουστη επιφάνεια. Χρειάστηκε ένας καλλιτέχνης σαν το Θόδωρο Αγγελόπουλο για να το βγάλει στο φως, ακολουθώντας με συνέπεια το δρόμο που χάραξε ο ίδιος…
«…Είμαι σχεδόν καταδικασμένος να λυτρώνομαι μέσα από τις ιστορίες που διηγούμαι…» είχε πει σε συζήτηση που έγινε λίγο μετά τα γεγονότα του Δεκέμβρη, δηλώνοντας με τον δικό του τρόπο πως βρισκόταν στο πλάι της νεολαίας:

«…Ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν τους αρέσει…. Νομίζω δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει μια έξοδος στους δρόμους τόσων χιλιάδων παιδιών χωρίς να υπάρχει λόγος …»

Ελπίζω οι νέες γενιές να βρούνε τη δική τους ποίηση. Τους δικούς τους Αγγελόπουλους… Περιμένοντας αυτή τη φορά να μη μιλάμε πια για αδικαίωτους αγώνες, αλλά για δικαιωμένους….

…Και να μη θαφτεί το πτώμα του αντάρτη κάτω από το χιόνι, όπως συνέβη στους «Κυνηγούς»….




ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σήμερα 7- 8μμ, στην εκπομπή του Αλέξη Βάκη στο Κόκκινο (105,5) θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε ηχητικά αποσπάσματα με μουσική και διαλόγους από τον Θίασο

Η τελευταία μου εικόνα από τον Θόδωρο Αγγελόπουλο

Σήμερα το πρωί με ήδη σκοτεινή διάθεση άνοιξα το ραδιόφωνο και η πρώτη είδηση που άκουσα είναι ότι σκοτώθηκε σε τροχαίο ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Στη Δραπετσώνα. Εκεί που βρισκόταν για τα γυρίσματα της τελευταίας του ταινίας...
Δεν μπορώ να σας περιγράψω τα συναισθήματά μου...
Θυμάμαι ξανά και ξανά την πρώτη και τελευταία φορά που τον είδα. Ήταν στο μετρό.

Έγραψα γι' αυτή τη συνάντηση στη στήλη μου στο Δρόμο, μόλις πριν από ένα μήνα:

"… Οι Ηλεκτρικές Αναγνώσεις γίνονται κινηματογραφικές… Διαβάζω τα «Καλοκαιρινά ψέματα» του Bernhard Schlink (Κριτική). Από την εποχή του «Διαβάζοντας στη Χάνα» δεν έχω χάσει κανένα του βιβλίο, όμως η καινούργια αυτή συλλογή διηγημάτων φέρνει κάτι διαφορετικό. Μια μοναδική ατμόσφαιρα, λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις, ανελέητη ματιά σε κάθε είδος σχέσεων. Ο άντρας και η γυναίκα. Η μητέρα και η οικογένεια. Ο γιος κι πατέρας. Σκηνές από παράξενα καλοκαίρια. Μερικές από τις ιστορίες αγγίζουν τα όρια του θρίλερ. Πολλές φορές κινδύνεψα να κατέβω σε λάθος σταθμό του Μετρό… Κι ενώ λοιπόν μετεπιβιβάζομαι στο Σύνταγμα κρατώντας το βιβλίο στο χέρι με το δάχτυλο να σημαδεύει τη σελίδα, βλέπω μπροστά μου τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Δεν τον γνωρίζω και δεν τον έχω συναντήσει ποτέ μου, ωστόσο του μιλάω. Κάτι αμήχανο για το πόσο μου αρέσει η δουλειά του. Εκείνη τη στιγμή σκέφτομαι ότι αν κάποιος θα μπορούσε να μεταφέρει στον κινηματογράφο τα «Καλοκαιρινά ψέματα» αυτός δεν θα ήταν άλλος από τον σκηνοθέτη του Θίασου. Του προτείνω το βιβλίο. «Νομίζω θα σας αρέσει». Του θυμίζω πως πρόκειται για τον συγγραφέα της «Χάνα» που μεταφέρθηκε πετυχημένα και στον κινηματογράφο. Με ρωτά για τον εκδοτικό οίκο. Πριν αλλάξουμε τρένα τον ρωτώ για την καινούργια του ταινία. «Αρχίζουμε γυρίσματα τον Φεβρουάριο. Θα αφορά στην κρίση….»
…Ο σκηνοθέτης χάνεται στον κόσμο σαν ήρωας μιας από τις ταινίες του. Πηγαίνω στον Ηλεκτρικό, συνεχίζοντας τον Schlink και νιώθω σαν να έκανα μόλις ένα πέρασμα από κάποιο φιλμ…"

Η ταινία για την κρίση δεν θα γυριστεί ποτέ...

Συνάντηση με την Άριελ Λίβι

Σήμερα το πρωί συνάντησα την Άριελ Λίβι, συγγραφέα του βιβλίου Θηλυκές Φαλλοκράτισσες. Οι γυναίκες και η ανερχόμενη κουλτούρα του ξέκωλου (Επίμετρο: Καρλ Γιουνγκ, «Η γυναίκα στην Ευρώπη» Μετάφραση: Νίκη Σταυρίδη Εκδόσεις Κουκκίδα)
Δεν θέλω προς το παρόν να σας πω τι συζητήσαμε. Θα τα διαβάσετε στο Δρόμο (είπαμε χρειαζόμαστε και τη δική σας στήριξη για να συνεχίσουμε)
Θέλω απλώς να σημειώσω πως η συγγραφέας βρίσκεται στην Ελλάδα για την παρουσίαση του βιβλίου της που θα γίνει την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου, στις 7μμ, στο Βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ (Σταδίου 24, Αθήνα)
Για το βιβλίο θα μιλήσουν η ιστορικός Ελευθερία Ζέη και η μεταφράστρια Νίκη Σταυρίδη.

Αντιγράφω:
"Το νόημα της κουλτούρας του ξέκωλου δεν είναι να ανοίξουμε το μυαλό μας στις δυνατότητες και τα μυστήρια της σεξουαλικότητας. Είναι το να επαναλαμβάνουμε αενάως μια συγκεκριμένη -και ιδιαίτερα εμπορική -συντόμευση του τι είναι σέξι"

Δρόμος: Από την Ελένη Βακαλό στον Γιάννη Φιλιππίδη

Θα μου επιτρέψετε να σας παρακινήσω σήμερα να πάτε ως το περίπτερο για να αγοράσετε το Δρόμο. Με τιμή 2 ευρώ, χωρίς προσφορές, συμπληρώνει σε λίγο καιρό δυο χρόνια στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης. Δεν έχουμε πίσω μας κεφαλαιούχους και εκδοτικά συγκροτήματα έχουμε όμως ένα μικρό φωτάκι μέσα μας που μας παρακινεί να μην καταθέτουμε τα όπλα...
Είμαι από την πρώτη μέρα σε αυτό το εγχείρημα, αλλά σήμερα νιώθω ακόμη πιο όμορφα για τη συμμετοχή μου.


Στις σελίδες του Πολιτισμού θα διαβάσετε μια συνέντευξη που πήρα από τον Γιάννη Φιλιππίδη για ένα πολύ διαφορετικό και ξεχωριστό βιβλίο το "Ζωή με λες". Ένα μικρό απόσπασμα:

"«Να μην ξεχνάς να προτιμάς τη δράση απ’ την απόγνωση» γράφεις στην προμετωπίδα του βιβλίου. Είναι αυτό ένα δικό σου μήνυμα που σχετίζεται με τους καιρούς που ζούμε;

Είναι η απόλυτη προτροπή μου προς τον αναγνώστη του «Ζωή με λες». Όλο και συχνότερα ανταμώνουμε πρόσωπα δικών μας ανθρώπων σε κατατονία, κατάθλιψη που ‘χει να κάνει άμεσα με την αλλαγή των συνθηκών ζωής, που συντρίβουν κάθε υγειές θυμικό. Από τη ρουφήχτρα της ηττοπάθειας ως τον πάτο ενός πηγαδιού, ένας πεζογράφος σαν εμένα ξεθαρρεύει προτείνοντας δράσεις ατομικές, που αποφέρουν λύσεις. Η κοινωνική κατάσταση δεν θ’ αλλάξει, αλλά ο καθένας σαν μονάδα, φρονώ πως μπορεί να λειτουργήσει ευέλικτα κι εναλλακτικά ξεφεύγοντας από το τέλμα της αδράνειας..."




Στις ίδιες σελίδες περιγράφω πως "γνώρισα" την Ελένη Βακαλό μέσα από τις ευαίσθητες και εύστοχες ομιλίες τριών νέων γυναικών που είναι και από τις καλύτερές μας ποιήτριες: Ευτυχία Παναγιώτου, Αντιγόνη Κατσαδήμα και Αγγέλα Γαβρίλη.
Ένα μικρό απόσπασμα κι εδώ:

Ένα βράδυ στο Μοναστηράκι…

Ένα από τα παγωμένα βράδια της προηγούμενης εβδομάδας βρέθηκα στο Μοναστηράκι. Καθώς τα μαγαζιά με τους ανύπαρκτους πελάτες κατέβαζαν τα ρολά τους εγώ έμεινα να κοιτάζω το φωτισμένο τζαμί και πίσω του την Ακρόπολη. Αιώνες ιστορίας σε ένα βλέμμα…
Τώρα θα μου πείτε εν μέσω κρύου και κρίσης τι γύρευα βραδιάτικα στην πόλη. Δεν καθόμουνα καλύτερα στο σπίτι; Το κλάδεμα ενός πεύκου μας έχει χαρίσει δωρεάν θέρμανση και το κρασί από το χωριό μπορεί να μην είναι ακριβό, αλλά είναι απολαυστικό. Να όμως που άφησα την θαλπωρή για μια εκδήλωση περί ποιήσεως με τον μάλλον ζοφερό, αλλά εύστοχο τίτλο «Ποιητές στη σκιά». Το τέταρτο μέρος ενός κύκλου που επιμελείται ο Γιώργος Μπλάνας. Μέχρι τώρα είχαν παρουσιαστεί οι Μίλτος Σαχτούρης, Νίκος –Αλέξης Ασλάνογλου και Νίκος Καρούζος. Εκείνο το βράδυ ήταν η σειρά της Ελένης Βακαλό…
Αν όμως τους τρεις προηγούμενους τους έχω διαβάσει, αγαπώντας ξεχωριστά τον Σαχτούρη, ομολογώ πως η Ελένη Βακαλό ήταν για μένα απολύτως άγνωστη ως ποιήτρια. Δεν είχα διαβάσει ούτε έναν στίχο της...


Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα διαβάσετε στο "Δρόμο" που χρειάζεται την ενίσχυση σας. Να και μερικά ακόμη θέματα:

Φώτης Τερζάκης «Το άλφα στην πολιτική είναι ο διαυγής καθορισμός του εχθρού και του φίλου. Συνέντευξη στον Σταμάτη Μαυροειδή
Ολοκληρώθηκε η παράδοση της χώρας στους πιστωτές. Λαθροχειρίες και κερδοσκοπικά παιχνίδια πάνω στο κουφάρι της ελληνικής οικονομίας διά χειρός «τεχνοκράτη» Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Σκληρή πειθαρχία στο σχέδιο καταστροφής, του Χρήστου Πραμαντιώτη
Για το ξένο κεφάλαιο, του Χρίστου Καραμάνου
Πολλαπλασιάζονται οι διεργασίες και οι προβληματισμοί στον ΣΥΡΙΖΑ
Τ’ είν’ η πατρίδα; του Στέλιου Ελληνιάδη
Χτυπήματα πάνω και κάτω από τη ζώνη μεταξύ ΗΠΑ-Γερμανίας
Ο τίγρης της Κίνας αρχίζει να κουράζεται, της Αλίκης Βεγίρη
Καζακστάν: Μαχιζάνοφ Τολέουμπεκ Σατιλχάνοβιτς, στέλεχος του Κ.Κ.: «Ο λαός δεν θα συγχωρήσει ποτέ τα εγκλήματα της εξουσίας». Συνέντευξη στον Πέτρο Αλ Αχμάρ
Οι Ρουμάνοι ακύρωσαν την ιδιωτικοποίηση της Υγείας. Συνεχίζονται οι μαζικές κινητοποιήσεις ενάντια στη σκληρή λιτότητα
Ένας χρόνος από την απεργία πείνας των 300 μεταναστών. Κάνοντας έναν πρώτο σύντομο απολογισμό για έναν σημαντικό αγώνα των «από κάτω», του Λεωνίδα Σακλαμπάνη

Ένα παραμυθένιο Σαββατοκύριακο!

...Γιατί "παραμυθένιο";

Μα γιατί αρχίζοντας από αύριο και φτάνοντας στην Κυριακή το βράδυ θα χαθώ σε έναν κόσμο παραμυθένιο!

Αύριο Σάββατο, στις 12 το μεσημέρι θα ανοίξουμε την Παραμυθοκουζίνα μας στο Θησείο για να μαγειρέψουμε όμορφα παραμύθια με τη βοήθεια της Μαγικής Τράπουλας. Αν έχετε παιδιά από τεσσhttp://www.blogger.com/img/blank.gifάρων ετών ή αν εσείς οι ίδιοι νιώθετε παιδιά μπορείτε να έρθετε στον πολυχώρο "Τέχνης Βήματα" (Ηρακλειδών 54, Θησείο, τηλ: (210) 522 9339 info@texnisvimata.gr)
Μαζί μας θα είναι και η ζωγράφος Στεφανία Βελδεμίρη που θα μας βοηθήσει να φτιάξουμε τις πιο όμορφες ζωγραφιές.


Την Κυριακή στις 5 το απόγευμα θα ...ξαναγράψουμε την ιστορία των Αχαρνών! Θα βρεθούμε στο (Μαγικό) Καλλιτεχνικό Καφενείο και θα φτιάξουμε όλοι μαζί το παραμύθι "Αχαρνής 2012" και πάλι με τη βοήθεια της Μαγικής Τράπουλας.
Εδώ θα έχουμε τη συνοδεία μουσικής, αλλά και θεατρικές εκπλήξεις. Θυμίζω πως μπορείτε να ...ψηφίζετε για την αρχή του παραμυθιού!

Τέσσερα χρόνια

Το Σάββατο που μας πέρασε το "Ημερολόγιο ενός πατέρα" έκλεισε τα τέσσερα και ετοιμάζεται να πάει στο ...προνήπιο! Αυτή είναι η πρώτη ανάρτηση που έγινε και πρόλογος στο "Μπαμπά τι είναι το σεξ"
Μέσα σε αυτό το διάστημα πέρασαν από εδώ 237.000 επισκέπτες!!!
Οι δημοφιλέστερες αναρτήσεις είναι:

Η συγκλονιστική συνέντευξη ενός χανσενικού 16 Ιουν 2010 3.433 Προβολές σελίδας

Τα παιδιά, το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι και τρεις συνταγές 18 Δεκ 2009, 6 σχόλια 2.232 Προβολές σελίδας

Το Κόκκινο Παραμύθι (της Στεφανίας) 8 Απρ 2010, 13 σχόλια 2.130 Προβολές σελίδας

Έκθεση παιδιού από δημοτικό σχολείο της Αθήνας: "Η... 29 Οκτ 2009 941 Προβολές σελίδας

Το Κίτρινο Παραμύθι 17 Αυγ 2010, 4 σχόλια 845 Προβολές σελίδας

Αθήνα, Αλεξάνδρεια, Λισαβόνα... 20 Μαρ 2009, 4 σχόλια 819 Προβολές σελίδας

Τι θέλουν και τι δεν θέλουν τα παιδιά από τους γονείς 23 Ιουν 2010, 1 σχόλιο 641 Προβολές σελίδας

Η Μαγική Τράπουλα: Παραλαβή και οδηγίες ...χρήσεως... 10 Δεκ 2011 615 Προβολές σελίδας

Πως (δεν) θα πληρώσουμε το χαράτσι της ΔΕΗ 21 Οκτ 2011 511 Προβολές σελίδας

32 διανοούμενοι, συνιστούν... Μνημόνιο 2 Ιουν 2011, 2 σχόλια 475 Προβολές σελίδας

Αχαρνής 2012: Ποιά θα είναι η συνέχεια; Εσύ αποφασίζεις!

Ψηφίζουμε μέχρι την Κυριακή το μεσημέρι εδώ, στο facebook ή με μέιλ στο stoforos@yahoo.com


Ο Μάνος και ο Βαγγέλης είναι μαθητές της 1ης Γυμνασίου και παρακολουθούν τα σεμινάρια της παραμυθοκουζίνας στο Θησείο. Θυμίζω πως από αυτό το Σάββατο (21 Ιανουαρίου)θα είμαστε εκεί στις 12 και θα σας περιμένουμε για να φτιάξουμε μαζί τα παραμύθια μας. Το σεμιναριο-παιχνίδι μας απευθύνεται σε παιδιά από τεσσάρων ετών. Μόνο γι' αυτή τη φορά θα είναι μαζί μας και η Στεφανία Βελδεμίρη...
(Για περισσότερες πληροφορίες: Τέχνης Βήματα -Ηρακλειδών 54, τηλ: (210) 522 9339 info@texnisvimata.gr)

Όμως να που ...ξέχασα τι πήγαινα να πω. Ο Μάνος και ο Βαγγέλης είχαν από μια καλή ιδέα για τη συνέχεια της ιστορίας "Αχαρνής 2012", οπότε τις αντιγράφω και τις θέτω σε ψηφοφορία:

Ψηφίζετε Α για την πρώτη εκδοχή και Β όσοι προτιμάτε τη δεύτερη. Θα ακολουθήσουμε όποια ψηφιστεί από τους περισσότερους μέχρι την Κυριακή στις 12 το μεσημέρι! Για ...ευνόητους λόγους δεν αναφέρω ποιός σκέφτηκε τι.
Το παραμύθι με τη βοήθεια της Μαγικής Τράπουλας θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 22 Ιανουαρίου, στις 5μμ στο Καλλιτεχνικό Καφενείο Αχαρνέων (Αθ. Χείλιου 16). Η είσοδος είναι ελεύθερη

Α.
"Ο Δικαιόπολις ήταν ιδιοκτήτης του Καφενείου στις Αχαρνές, όμως ο ύπουλος, κακός και μοχθηρός Λάμαχος -ο μυστικός υποψήφιος αγοραστής- είχε βάλει στο μάτι το μαγαζί και ήθελε να τον συκοφαντήσει για να το πάρει... Ο Δικαιόπολις όμως τα πήγαινε πολύ καλά και έτσι ο μυστικός αγοραστής έπρεπε να κάνει κάτι γι' αυτό.
Πήρε λοιπόν ένα φακελάκι με δηλητήριο και το έριξε κρυφά στον καφέ ενός πελάτη. Μόλις ο πελάτης ήπιε το ρόφημά του, έπεσε κάτω από την καρέκλα ζαλισμένος. Τότε ο Δικαιόπολις έτρεξε για βοήθεια. Με ένα ειδικό γιατρικό επανέφερε τον πελάτη του στη ζωή. Εκείνος όχι μόνο τον ευχαρίστησε, αλλά έλεγε παντού τα καλύτερα λόγια, διαφημίζοντας το Καφενείο. Από τότε η πλατεία αυξήθηκε, αλλά ο ύπουλος Λάμαχος δεν το έβαλε κάτω!"


Β.
"Στο κέντρο των Αχαρνών υπήρχε ένα καφενείο. Ιδιοκτήτες του ήταν ο Δικαιόπολις και ο αδερφός του ο Αμφίθεος. Ο πατέρας τους ήταν ο Λάμαχος. Τα δυο αδέρφια μάλωναν γιατί ο Αμφίθεος καθόταν όλη μέρα και δεν βοηθούσε στο μαγαζί. Στο καφενείο χρειάζονταν πιάτα και κούπες και ο Δικαιόπολις ήξερε μια κυρία στο δάσος που έφτιαχνε μόνη της διάφορα κεραμικά και τα διακοσμούσε καταπληκτικά. Πήγε και τη βρήκε και της παρήγγειλε πιάτα, κούπες, φλιτζάνια και τσαγιέρες. Εκείνη του είπε πως θα του τα χάριζε αν της έλεγε την ιστορία του. Αυτός της μίλησε για τον αδερφό του που δεν δούλευε και τον έβαζε να κάνει όλες τις δουλειές.
Εκείνη του έδωσε αυτά που χρειαζόταν κι ακόμη του χάρισε ένα μαγικό κασετόφωνο. Είχε μια μουσική που όποιος την άκουγε γινόταν ευγενικός και έκανε ό,τι του έλεγες.
Ο Δικαιόπολις πήγε στον αδερφό του και τον ανάγκασε να ακούσει την μουσική. Εκείνος έγινε καλός κι ευγενικός και μοιραζόταν μαζί του τα πάντα. Όμως τίποτε δεν είχε τελειώσει γιατί..."

Αχαρνής 2012: Μια αρχή

"...Μια φορά κι έναν καιρό, το 2012, τότε που δεν φαινόταν κανένα φως στο σκοτάδι, στο μακρινό βασίλειο των Αχαρνών ζούσε ένας καφετζής που τον έλεγαν………..
Στο μικρό, κόκκινο, καφενείο του μπορούσες να γευτείς τον πιο μυρωδάτο καφέ και τα πιο νόστιμα γλυκίσματα. Όμως ο καφετζής μας είχε ένα παράπονο. Ένιωθε μόνος….
Κάθε βράδυ, όταν έκλεινε το καφενείο, πήγαινε να κοιμηθεί στο σπίτι του που ήταν ακριβώς από πάνω. Οι μέρες κυλούσαν ίδιες κι απαράλλακτες…
Μια Κυριακή του Ιανουαρίου όμως, εκείνης της δίσεκτης χρονιάς, όλα έμελε να αλλάξουν!"

Τη συνέχεια θα τη βρούμε όλοι μαζί, με τη βοήθεια της Μαγικής Τράπουλας, την Κυριακή, 22 Ιανουαρίου στις 5 το απόγευμα στο Καλλιτεχνικό Καφενείο Αχαρνέων (Αθ. Χείλιου 16)

...Θα τη ντύσουμε με μουσική, θα τη χρωματίσουμε θα την παραστήσουμε στη σκηνή. Ένα μοναδικό παιχνίδι ...παραμυθοτζόγου ξεκινά!

Ο Αριστοφάνης ετοιμάζεται να γυρίσει από τα θυμαράκια για να δημιουργήσει τους "Αχαρνής 2012"!

...Μούσα Καρβουναρού/ θράκα μου πυρωμένη/ σπιθίτσα φουντωμένη...

...Έλα την Κυριακή με το βαρύ σου τέμπο/ Κι οι δυο Σοφία Βέμπο ακούγαμε εκεί

...Οι γέροι χωριστά/ οι νέοι άλλο πράγμα/ όποιος τους θέλει αντάμα πληρώνει ακριβά/ Πρόστιμο μια ζωή στην κλεψύδρα και στα εφετεία...

Σαββόπουλος, Αχαρνής



Με τη βοήθεια της Καρβουναρούς Μούσας, αλλά και της Μαγικής Τράπουλας σας καλούμε την Κυριακή (22 Ιανουαρίου- 5μμ) με ελαφρύ τέμπο, ίσως μαζί με Σοφία Βέμπο στο Καλλιτεχνικό Καφενείο Αχαρνέων για να φτιάξουμε ένα καινούργιο παραμύθι!
Γέροι, νέοι και παιδιά μαζί -χωρίς πρόστιμα και εφετεία, αλλά με κλεψύδρες φανταζόμαστε και δημιουργούμε τους "Αχαρνής 2012"!



Με λίγη έμπνευση από τον Αριστοφάνη, με ελεύθερη φαντασία, με μπογιές και χαμόγελα,
θα ανακαλύψουμε τη νέα, παραμυθένια ιστορία των Αχαρνών και του Καφενείου τους...
Αν δεν γνωρίζετε την περιοχή μη σας φαίνεται μακριά. Αν έρθετε από την Αττική οδό, και βγείτε στην έξοδο της Λεωφόρου Αθηνών η οδός Αθανασίου Χείλιου (16) είναι κυριολεκτικά δυο βήματα!



Αν τα καταφέρουμε σκοπεύουμε να ανεβάσουμε στη σκηνή το παραμύθι που θα φτιάξουμε -επί τόπου. Φέρτε λοιπόν μαζί σας βίντεο και φωτογραφικές μηχανές γιατί θα ζήσουμε αναπανάληπτες στιγμές, όπως συμβαίνει -σχεδόν πάντα- με την παρέα του Καφενείου!

Αν δεν έρθετε για την Μαγική Τράπουλα, αξίζει να έρθετε για να γνωρίσετε το χώρο και τους ανθρώπους. Μια ομάδα νέων και πολύ δημιουργικών παιδιών που δουλεύοντας εθελοντικά έχουν λειτουργήσει υποδειγματικά το χώρο.

Η είσοδος είναι ελέυθερη (για την έξοδο το... συζητάμε!!!!)

Η κατανάλωση αναψυκτικών χειρότερη από το κάπνισμα!

Συγκλονιστικά στοιχεία φέρνει στο φως με άρθρο του που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Νοέμβριο ο Dr.Joseph Mercola, υπεύθυνος μιας από τις δημοφιλέστερες ιστοσελίδες για θέματα υγείας στο διαδίκτυο.

Μια μικρή περίληψη:

"Drinking This 'Popular Poison' is Worse than Smoking: by Mercola, November 21 2011


"Soda, which is loaded with sugar primarily in the form of high fructose corn syrup, is a leading contributor to the rising rates of obesity, diabetes, heart disease and other chronic diseases facing Americans...

"Some of you reading this are undoubtedly thinking, how bad could soda really be? From my perspective, there is absolutely NO REASON you or your kids should ever drink soda. If you were stranded in the middle of a desert with no other fluid available, then maybe, but other than that ... none, nada, zip, zero. No excuses.

"From a health perspective, drinking Coke or any soft drink is a disaster. Just one extra can of soda per day can add as much as 15 pounds to your weight over the course of a single year, not to mention increase your rishk of diabetes by 85 percent. The primary reason why soda is so dangerous to your health?

"Fructose...

"If you think you're better off drinking diet soda, think again. In fact, if I had to choose between the two, I'd take regular soda over diet. Instead of fructose, diet soda contains artificial sweeteners, such as aspartame or sucralose (Splenda). With all the research now available on aspartame and its various ingredients, it's hard to believe such a chemical would even be allowed into the food supply, but it is, and it's been silently wreaking havoc with people's health for the past 30 years."

Όλο το άρθρο εδώ

Για τον Αργύρη Χιόνη

Σε ηλικία 68 ετών, ανήμερα των Χριστουγέννων, έφυγε από κοντά μας ο σημαντικός ποιητής και πεζογράφος Αργύρης Χιόνης. Γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του 1943 και το 1966 σε ηλικία μόλις 23 ετών εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή, οι Απόπειρες φωτός. Στα χρόνια της δικτατορίας φεύγει στο εξωτερικό, όπου θα εκδώσει δύο βιβλία του, τα Σχήματα Απουσίας και τις Μεταμορφώσεις. Γράφει και θεατρικά έργα που θα αποσπάσουν διακρίσεις. Από το 1982 εργάστηκε ως μεταφραστής στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλλες.
Δεν δίστασε, ωστόσο, να παραιτηθεί το 1992 προκειμένου να εγκατασταθεί στο Θροφαρί, ένα μικρό χωριό της ορεινής Κορινθίας, που οι μόνιμοι κάτοικοί του δεν ξεπερνούν τους τριάντα. Καλλιεργούσε την ποίηση αλλά ασχολήθηκε και με αγροτικές εργασίες.
Έγραψε πολλά ξεχωριστά βιβλία και το 2007 έλαβε το βραβείο του περιοδικού Διαβάζω για το βιβλίο του Όντα και μη όντα (2006), ενώ το 2009 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (εξ ημισείας με τον Τόλη Νικηφόρου) για το βιβλίο του Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες.
Αξίζει να πούμε πως για το έργο του Ό,τι περιγράφω με περιγράφει-Ποίηση δωματίου (εκδ. Γαβριηλίδης) ήταν στις βραχείες λίστες για τα φετινά κρατικά βραβεία.

Ό,τι περιγράφω με περιγράφει

Έγραφα με αφορμή αυτό το βιβλίο: «…Περπατάω στην παγωνιά και το μικρό βιβλιαράκι με ζεσταίνει. Ακόμη και στις απαισιόδοξες στιγμές του. Στην παραδομένη στους δανειστές της χώρα. Με τον κλοιό να σφίγγει και σκιές ανθρώπων να ανεβοκατεβαίνουν στα μέσα μεταφοράς, περιμένοντας το επόμενο χτύπημα… Ο Αργύρης Χιόνης, στο Ό,τι περιγράφω, με περιγράφει (εκδ. Γαβριηλίδης) αποδεικνύει για μια ακόμη φορά πόσο δυνατός μπορεί να είναι ο ποιητικός λόγος:
Ποτέ μου δεν κατάλαβα πώς δύο τόσο βελούδινα ζώα, όπως η γάτα και η ποίηση, έχουν γυαλόχαρτο για γλώσσα.
Διαβάζω, διαβάζω κι αυτή η αίσθηση δεν με αφήνει καθόλου: Ένα βελούδινο ζώο με γυαλόχαρτο για γλώσσα… Κάθε σελίδα κι ένας καινούργιος κόσμος αποκαλύπτεται. Ευχάριστη έκπληξη και το συνοδευτικό CD, όπου ο ίδιος ο ποιητής απαγγέλει, ενώ υπάρχουν και δυο εξαιρετικά μελοποιημένα ποιήματα. Ο Τζουτζές του Νίκου Ζουδιάρη -που ερμηνεύει ο Χρήστος Θηβαίος και Ο Στρατηλάτης (σύνθεση-ερμηνεία Φοίβος Βλάχος)…».

Ένα σπινθηροβόλο πνεύμα

Απολαυστικές είναι οι απαντήσεις που είχε δώσει στο diabazoume.gr ο Αργύρης Χιόνης, μετά τη βράβευσή του με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 2009: «Ποιο είναι το αγαπημένο σας ρητό; Πριν σκύψεις, σκέψου! Ποια είναι η πρώτη σκέψη που κάνετε το πρωί; Α, ξύπνησα πάλι!
Το βράδυ με ποιες σκέψεις κοιμόσαστε; Θα ξυπνήσω άραγε αύριο; Τι σημαίνει για εσάς έμπνευση; Να βλέπεις μια αγκινάρα και να φαντάζεσαι ότι είναι τριαντάφυλλο και το αντίστροφο. Τι είναι αυτό που σας γεμίζει και σας βοηθάει να συνεχίσετε το γράψιμο; Η αντιπάθειά μου για το λευκό, άσπιλο χαρτί. Ποιο στοιχείο του χαρακτήρα σας δυσκολεύει τη γραφή σας; Η αγάπη μου για τη γομολάστιχα. Πόσες ώρες την ημέρα γράφετε; Από καμιά ώς 48. Ποιο είναι κατά την άποψή σας το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε έναν άνθρωπο. Να σαπίσει πριν πεθάνει.
Τι χρειάζονται οι σημερινοί άνθρωποι για να είναι ευτυχισμένοι; Ό,τι και ο Κώστας Καραμανλής· κόκορα κρασάτο με χοντρά μακαρόνια.
Πως περνάτε τον ελεύθερο σας χρόνο; Σκοτώνοντάς τον!»

Το οριζόντιο ύψος

Είχαν γραφτεί αυτές οι γραμμές και δημοσιεύτηκαν στο Δρόμο πριν από δυο εβδομάδες, όταν έπεσε στα χέρια μου το Οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες (Κίχλη)
Ένα εκπληκτικό βιβλίο από κάθε άποψη. Γράφει κάπου προς το τέλος του:
"...Η αίσθηση ωστόσο ότι ζω με δάνειο χρόνο, βαίνοντα σταθερά προς τη λήξη του, με πανικοβάλλει και, αντί να κάτσω, με ηρεμία και σύνεση, να διορθώσω τα λάθη του παρελθόντος, με απελπισμένη ανυπομονησία σε νέα λάθη προβαίνω..."

Μακάρι και τα δικά μας λάθη να ήταν τόσο όμορφα.

Κρατάω για επίλογο μια μικρή φράση, ένα επιμύθιο που νομίζω τα λέει όλα:

"Πατάτε με σεβασμό την άσφαλτο. Από κάτω της υπάρχουν πέτρες που ονειρεύονται κήπους"...

Αποχαιρετώντας το 2011, θυμόμαστε τον Φώτη Αγγουλέ

Ο Φώτης Αγγουλές και η ξεχασμένη επέτειος (όπως δημοσιεύτηκε στο Δρόμο της προηγούμενης εβδομάδας)

«Ξανθέ φονιά, τι σ’ έφερε σ’ αυτήν εδώ τη στέπη;
Μέσα στη νύχτα φονικό ποιανού έστησες καρτέρι;
………………………………………………..
Και ίσως μια μάνα, ένα παιδί κάπου να σε προσμένει
Μα εσύ, θα μείνεις πάντοτε ξένος σε χώρα ξένη,
Κι η μνήμη σου που της ζωής το νόημα θα λερώνει,
Θάναι ένα στίγμα, ένας λεκές, μες στο κάτασπρο χιόνι»

Φώτης Αγγουλές, Το στίγμα


Καθώς φεύγει το 2011, το μυαλό μου τρέχει στον Φώτη Αγγουλέ… Που γεννήθηκε πριν από ακριβώς εκατό χρόνια στον Τσεσμέ (Κρήνη) της Μικράς Ασίας. Μια επέτειος που σχεδόν ξεχάστηκε. Που δεν γιορτάστηκε… Τους στίχους του δεν τους είδαμε ποτέ να κοσμούν το Μετρό στην «Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης»… Ϊσως για΄τι είναι στίχοι σκονισμένοι, γραμμένοι με λιωμένα μολύβια σε φυλακές, εξορίες, νοσοκομεία. Σε φτωχικά δωμάτια. Πολύ μακριά από φιλολογικά σαλόνια και παρέες διανοουμένων. Πολύ … «λαϊκά», αν καταλαβαίνετε τι θέλω να πω…

Ο πατέρας του ψαρομανάβης, καταφέρνει με έναν πάγκο και μια ζυγαριά να ζήσει την οικογένειά του, ακόμη και στην προσφυγιά. Στη Χίο. Στο Κάστρο. Ο Σιδερής Χονδρουδάκης, ο πατέρας ήταν ένας ήρωας με τον τρόπο του. Το «παρατσούκλι» του Αγγουλές θα έκανε αργότερα ποιητικό ψευδώνυμο ο γιος του. Που στο μεταξύ είναι ένα άτακτο παιδί. Πηγαίνει στη δευτέρα δημοτικού, όταν ένα μεσημέρι ο δάσκαλος τον φωνάζει να πει το μάθημα στον πίνακα. Ο Φώτης πηδάει από το παράθυρο. Δεν ξαναπάτησε στην τάξη!

Βοηθάει τον πατέρα του στη δουλειά… Μια μέρα σε ένα κομμάτι εφημερίδας που είχαν για να τυλίγουν τα ψάρια, διαβάζει ένα ποίημα. Ο παρορμητικός Φώτης, μαγεμένος τα παρατάει όλα και γυρίζει όλη μέρα γράφοντας σε ό,τι βρει τους δικούς του στίχους… Μπαίνει κρυφά στα βιβλιοπωλεία και με τα λίγα λεφτά που έχει αγοράζει βιβλία. Γίνεται μαθητευόμενος τυπογράφος στην εφημερίδα «Ελευθερία». Μαζί με άλλους Χιώτες βγάζουν κι ένα βραχύβιο περιοδικό «Το Νησί μας»…

Στη διάρκεια της Κατοχής περνάει στην Τουρκία κι από εκεί παίρνει το μακρύ δρόμο για να πολεμήσει στη Μέση Ανατολή… Ιερουσαλήμ, Κάϊρο οι επόμενοι σταθμοί του. Θα έχει μάλιστα προϊστάμενο τον Γιώργο Σεφέρη στο Γραφείο Τύπου…Η συμμετοχή του στο Κίνημα της Μέσης Ανατολής θα τον στείλει στην έρημο. Μέσα στα «σύρματα». Θα ζήσει την αγγλική κτηνωδία… Θα γράψει.

Επιστρέφει στη Χίο. Αρχίζουν οι φυλακές και οι εξορίες. Απολύεται το ’56 από την Κέρκυρα και ξαναγυρνά στο νησί του. Τα βάσανα δεν έχουν όμως τελειωμό…Κατάφερε ωστόσο να τυπώσει με τα ίδια του τα χέρια την «Πορεία μέσα στη νύχτα» με τη συμπαράσταση της εφημερίδας «Χιακός Τύπος»… Αρρωσταίνει. Συχνά χάνει και τα λογικά του…

Θα «φύγει» τη νύχτα της 26ης Μαρτίου του 1964, στο διάδρομο του καραβιού που εκτελεί το δρομολόγιο Χίος –Πειραιάς. Θα ταφεί στη Χίο με φροντίδα της ΕΔΑ…

Ο Γιάννης Ρίτσος θα γράψει:
Ήταν ένα βασανισμένο, απλό παιδί του λαού,
ψάρευε, πάλευε, πεινούσε, τραγουδούσε,
χρυσόψαρα δεν έκλεινε στη γιάλα·
του δειλινού τα ρόδα δεν τα πολυκοίταζε.

Έφυγε ο Φώτης. Mην τον κλάψετε.
Σε μιαν ακρογιαλιά της Xιός ψαρεύει ακόμα.
Στη νοτισμένην αμμουδιά βλέπουν τον ίσκιο του οι ψαράδες.
«Γειά σου» του λένε και χαμογελάνε. …

Χίος, καλοκαίρι 2011

Βρίσκομαι στη Χίο στο τέλος Αυγούστου, όταν μια φίλη στο βιβλιοπωλείο «Πυξίδα» μου δείχνει το πρόγραμμα μιας παράστασης με θέμα τη ζωή και το έργο του ποιητή, με τίτλο: Φώτης Αγγουλές: πορεία στο φως και το σκοτάδι της ζωής του.



Μια θεατρική σύνθεση της φιλολόγου Στέλλας Τσιροπινά, σε σκηνοθετική επιμέλεια της ίδιας που παρουσιάστηκε στο Δημοτικό σχολείου Βροντάδου, από ομάδα μαθητών και αποφοίτων του Γενικού Λυκείου. Την έχασα για μια μέρα…

Διαβάζω από το πρόγραμμα:

«Η πλοκή της σύνθεσης αυτής, υφαίνεται με καίρια γεγονότα της ζωής του ποιητή και υπαρκτά -στο σύνολό τους σχεδόν- πρόσωπα του οικογενειακού και κοινωνικού του περίγυρου, ενώ διανθίζεται με ποιήματά του και αυθεντικές σκέψεις του, που έχουν ανασυρθεί από τα σκόρπια στις τοπικές χιακές εφημερίδες άρθρα του.

Οι παραστάσεις, με ελεύθερη για το κοινό είσοδο, τελούν υπό την αιγίδα του Συλλόγου Φιλολόγων Χίου και είναι αφιερωμένες στη μνήμη του Φώτη Αγγουλέ, τιμώντας τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του, ως ένα ελάχιστο αντίδωρο σε όλα όσα εξακολουθούν να μας φιλοδωρούν η Ποίηση, οι Ιδέες και η Ανθρωπιά του…»

Η φίλη βλέπει το ενδιαφέρον μου και μου εμφανίζει ένα απίστευτο ντοκουμέντο. Μια έκδοση της τοπικής οργάνωσης της ΚΝΕ, με ένα λιτό πρόλογο και με τα αυθεντικά τυπογραφικά των ποιημάτων του Αγγουλέ, που είχε ο ίδιος τυπώσει με τα χέρια του!

Κι έτσι ανακαλύπτω την «ξεχασμένη επέτειο» της γέννησης του ποιητή που ο –προϊστάμενος του -Σεφέρης είχε χαρακτηρίσει ως "μιαρό γιακωβίνο" και στις Μέρες Δ', έγραψε γι’ αυτόν: "Νομίζει ότι δουλεύει για το λαό ξεχαρβαλώνοντας τα άξια πράγματα, βρωμίζοντας τα καθαρά με πασαλείμματα, τσαπατσουλεύοντας, όπως του είπα. Οι άνθρωποι αυτοί νομίζουν ότι τέχνη για το λαό σημαίνει στιχάκια του ταγκό χωρίς μουσική"…

Τα… στιχάκια αυτά πολλοί καλλιτέχνες, παρά τη γνώμη του Σεφέρη, τα θεώρησαν αρκετά σημαντικά ώστε να τα μελοποιήσουν: Ο Παντελής Θαλασσινός, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Θωμάς Μπακαλάκος, ο Μιχάλης Τερζής αλλά και το συγκρότημα «Ωχρά Σπειροχαίτη», με το συγκλονιστικό Ναγκασάκι

«…Σήμερα, έπεσε η Ατομική...
Σήμερα, στα λιμάνια,
οι σωματέμποροι και οι πορτοφολάδες
μπορούν να περηφανεύονται
που δεν έγιναν Εφευρέτες...»

Θυμήθηκα πως είχα ένα βιβλίο με επιλογή από τα ποιήματα του. Γυρίζοντας στην Αθήνα το βρήκα και είδα πως είχε εκδοθεί από τον Κέδρο (σε β’ έκδοση) το 1978 σε επιμέλεια της Έλλης Παπαδημητρίου. Το βιβλίο αυτό ανακάλυψα πως όχι μόνο δεν υπάρχει αλλά πωλείται ως σπάνιο στο διαδίκτυο. Αντίτιμο 40 ευρώ…



Ποιήματα του σε επιλογή και σχολιασμό Γιώργου Μπλάνα κυκλοφορούν πάντως και από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, ενώ πιο πρόσφατη (2011) είναι η έκδοση των ποιημάτων του από τη Σύγχρονη Εποχή…

Καθώς η χρονιά φεύγει και η επέτειος που –σχεδόν- ξεχάστηκε δεν θα γιορταστεί, γυρίζω -διαβάζοντας τους στίχους του- στο Κάστρο της Χίου. Εκεί που ήταν το ταπεινό του σπίτι. Στα μικρά στενά…



...Και νομίζω πως δεν υπάρχει πιο κατάλληλος επίλογος από τους δικούς του στίχους στο ποίημα «Ο Δρόμος μας». Οι πιστοί αναγνώστες του «Δρόμου» μπορείτε να το διαβάσετε με διπλή έννοια:

«…Ας μην ήρθατε πίσω
κι ας μη φτάσατε πουθενά
ο δρόμος μας αρχινά
από 'κει που ο δικός σας τελειώνει…»

ΥΓ. Αξίζει να αναζητάτε το "Δρόμο" κάθε εβδομάδα. Τα 2 ευρώ για τη στήριξη μιας τέτοιας προσπάθειας είναι πολύ σημαντικά για να μη σβήσει αυτή η φωνή...