Μιχάλης Κατσαρός, Η διαθήκη μου, 1953

Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι
και λέει: καλά είμαι εδώ.

Αντισταθείτε σ' αυτόν που γύρισε πάλι στο σπίτι
και λέει: Δόξα σοι ο Θεός .

Αντισταθείτε
στον περσικό τάπητα των πoλυκατοικιών
στον κοντό άνθρωπο του γραφείου
στην εταιρεία εισαγωγαί- εξαγωγαί
στην κρατική εκπαίδευση
στο φόρο
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χαιρετάει απ' την εξέδρα ώρες
ατέλειωτες τις παρελάσεις
σ' αυτή την άγονη κυρία που μοιράζει
έντυπα αγίων λίβανον και σμύρναν
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε πάλι σ' όλους αυτούς που λέγονται
μεγάλοι
στον πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε
στις μουσικές τα τούμπανα και τις παράτες
σ' όλα τ' ανώτερα συνέδρια που φλυαρούνε
πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι

σ' όλους που γράφουν λόγους για την εποχή
δίπλα στη χειμωνιάτικη θερμάστρα

στις κολακείες τις ευχές τις τόσες υποκλίσεις
από γραφιάδες και δειλούς για το σοφό
αρχηγό τους.

Αντισταθείτε στις υπηρεσίες των αλλοδαπών
και διαβατηρίων
στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη
διπλωματία
στα εργοστάσια πολεμικών υλών
σ' αυτούς που λένε λυρισμό τα ωραία λόγια
στα θούρια
στα γλυκερά τραγούδια με τους θρήνους
στους θεατές
στον άνεμο
σ' όλους τους αδιάφορους και τους σοφούς
στους άλλους που κάνουνε το φίλο σας

ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ
αντισταθείτε.

Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την
Ελευθερία.

Μιχάλης Κατσαρός (1920-1998)



...Και μια ενδιαφέρουσα ιστορία, γραμμένη από τον Θανάση Γκαϊφύλλια

"..Όταν ο Μιχάλης το 1953 έγραψε το ΚΑΤΑ ΣΑΔΔΟΥΚΑΙΩΝ, έστειλε στο "ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΤΥΠΟ" ένα απο τα ποιήματα,τη ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΟΥ προς δημοσίευση.Έπεσε πανικός.Στην προσπάθειά τους να τον απαξιώσουν,το δημοσίευσαν,αφού όμως πρώτα το λογόκριναν αγρίως.Το κουρέλιασαν.
Αφαίρεσαν τις αναφορές για αντίσταση:
-στην κρατική εκπαίδευση
-στον φόρο
-σ'αυτόν που χαιρετάει απ' την εξέδρα ώρες ατέλειωτες τις παρελάσεις
-στον πρόεδρο του εφετείου
-στις υπηρεσίες αλλοδαπών και διαβατηρίων
-στις φοβερές σημαίες των κρατών
-στη διπλωματία
-στα εργοστάσια πολεμικών υλών
-στα θούρια.

Η οργισμένη απάντηση του ποιητή ήταν ένα συγκλονιστικό ποίημα.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Η διαθήκη μου πρίν διαβαστεί-καθώς διαβάστηκε-
ήταν ένα ζεστό άλογο ακέραιο.
Πριν διαβαστεί
οχι οι κληρονόμοι που περίμεναν
αλλά σφετεριστές καταπατήσαν τα χωράφια.
Η διαθήκη μου για σένα και για σε
χρόνια καταχωνιάστηκε στα χρονοντούλαπα
από γραφιάδες, πονηρούς συμβολαιογράφους.
Αλλάξανε φράσεις σημαντικές
ώρες σκυμμένοι πάνω της με τρόμο.
Εξαφανίσανε τα μέρη με τους ποταμούς
τη νέα βουή στα δάση
τον άνεμο τον σκότωσαν
–Τώρα καταλαβαίνω πιά τι έχασα.
Ποιός είναι αυτός που πνίγει.
Και συ λοιπόνστέκεσαι έτσι βουβός με τόσες παραιτήσεις
από φωνή
από τροφή
από άλογο
από σπίτι.
Στέκεις απαίσια βουβός σαν πεθαμένος:
Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν.

.............................................................................

Και αποσπάσματα από κείμενο του Βασίλη Καλαμάρα, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης του 2006 και την επανέκδοση των έργων «Μεσολόγγι», «Οροπέδιο» και «Κατά Σαδδουκαίων». («Ελληνικά Γράμματα»).

"...Γεννημένος στην Κυπαρισσία, ο ποιητής παραμένει τα τελευταία του χρόνια σχεδόν ανεπάγγελτος, γιατί προτιμάει να ζει ως ποιητής. Το πρώτο ποίημά του «Το Μπαρμπερίνικο Καράβι» δημοσιεύεται, το 1945, στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα» του Δημήτρη Φωτιάδη. Στη λογοτεχνική παρέα της εποχής μοιραζόταν τις συζητήσεις περί λογοτεχνίας και τέχνης με τους Παπαδίτσα, Δεπούντη, Γιώργο Γαβαλά, Νάνο Βαλαωρίτη, Κλείτο Κύρου, Λειβαδίτη και Αλέκο Αργυρίου.

Ασκεί διάφορα επαγγέλματα για βιοπορισμό (πρότακτος στην Πολεμική Αεροπορία, απ' όπου τον διώχνουν τη δεκαετία του '60 για τα πολιτικά του φρονήματα), όμως από τα τριάντα τέσσερα έχει γίνει επώνυμος, με την έκδοση του βιβλίου-σταθμού «Κατά Σαδδουκαίων» (1953), με εξώφυλλο του Νίκου Κούνδουρου. Το μελοποιεί, σε μορφή καντάτας, ο κουμπάρος του (έχει βαφτίσει τον γιο του Στάθη) Μίκης Θεοδωράκης. Το «Οροπέδιο», που γράφτηκε το 1950, έχει μελοποιηθεί από τον Γιάννη Μαρκόπουλο.

«Τα κατοπινά χρόνια», αναφέρει στην επανέκδοση των ποιημάτων του πατέρα του ο Στάθης Κατσαρός, «κάνει διάφορες δουλειές, προσπαθώντας να επιβιώσει: εκδίδει ένα από τα πρώτα αθλητικά περιοδικά, που κλείνει έπειτα από τρεις εβδομάδες, λόγω έλλειψης... αγοραστικού κοινού. Συμμετέχει στο γύρισμα κινηματογραφικής ταινίας που μένει στα κουτιά και βγάζει μεροκάματο παίζοντας ρόλους κομπάρσου σε ελληνικές ταινίες. Μπορεί να τον δει κανείς να κάνει περάσματα από ταινίες της Βλαχοπούλου. Επίσης, γράφει στίχους για τραγούδια. Αυτής της εποχής είναι το "Αυτούς που βλέπεις", "Ο Μίμης, ο Βασιλιάς των Τσιγγάνων" κ.ά.».

Ωστόσο, όπως οι περισσότεροι της γενιάς του, παίρνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση από τις τάξεις του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, συμμετέχοντας στις οδομαχίες της Αριστεράς: «Σε μια νυχτιάτικη σύγκρουση του εφεδρικού ΕΛΑΣ με τους γερμανοταγματασφαλίτες διακρίνω ανεβασμένον σε έναν όχθο μια ψηλή φιγούρα με μακριά χλαίνη να φωνάζει "Εμπρός αγωνιστές", σούρθηκα κατά κει και του φώναξα, ποιος είσαι, τι κάνειθς... Μου απάντησε με φλεγματική φωνή: "Εσύ ποιος είσαι!". "Μίκης Θεοδωράκης, στρατιωτικός υπεύθυνος Ν. Σμύρνης". "Μιχάλης Κατσαρός, ποιητής". Στα Δεκεμβριανά σουρνόμουν να δω προς τα πού πάνε τα εγγλέζικα τανκς. Σε μια στιγμή ακούω ξανά την ίδια φλεγματική φωνή: Τι πάθατε συναγωνιστή και λασποκυλιέστε νυχτιάτικα;», θυμόταν ο Μιχάλης Κατσαρός.

Μια από τις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις του είναι στις 18 Σεπτεμβρίου 1998, στο Ηρώδειο, όπου παρουσιάζεται η καντάτα «Κατά Σαδδουκαίων». Ανάμεσα στους χιλιάδες ακροατές, ακούγεται μία κραυγή: «Ηρθαμε όλοι οι αριστεροί σήμερα εδώ, Μιχάλη, για να σου ζητήσουμε συγγνώμη...». Το πρωινό της 21ης Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς ο Μιχάλης Κατσαρός πεθαίνει και κηδεύεται με στρατιωτικές τιμές, τυλιγμένος με ελληνική σημαία και με παραστάτες Ικάρους της Πολεμικής Αεροπορίας..."
(Ελευθεροτυπία, 21/3/2006)