Την Τρίτη το πρωί βρέθηκα στο ξενοδοχείο Κάραβελ, όπου δόθηκε συνέντευξη τύπου για τις ετικέτες των τροφίμων. Στη συνέντευξη παρουσιάστηκαν τα προίσματα σχετικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε από το ϊδρυμα Αριστείδης Δασκαλόπουλος. Τόσο ο αντιπρόεδρος του Ιδρύματος κύριος Διονύσης Νικολάου, όσο και η Γενική Διευθύντρια Φλώρα Μαγκανάρη μας ενημέρωσαν εμπεριστατωμένα για τα πορίσματα της έρευνας και απάντησαν ακόμη και σε δύσκολες ερωτήσεις. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρεθώ στην Ημερίδα που έγινε την επόμενη μέρα...
Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι ένα τεράστι ποσοστό συμπατριωτών μας, δεν μπαίνει καν στο κόπο να διαβάσει την ημερομηνία λήξης! Γιατί; Γιατί όπως δηλώνουν οι περισσότεροι από όσους δεν διαβάζουν τις ετικέτες δεν τους αφορούν τα όσα αναγράφονται! Μετά τι να πεις για σωστή διατροφή, όταν δεν φροντίζεις ούτε το αυτονόητο;
Κάπως πιο ευαίσθητοι στα διατροφικά θέματα εμφανίζονται οι γονείς -σε ότι αφορά στα παιδιά τους.
Ένα μεγάλο θέμα που άνοιξε είναι αυτό των διαφόρων ισχυρισμών που αναγράφονται σε συσκευασίες και αφορούν κυρίως σε θέματα υγείας. Η υπόθεση καθώς φαίνεται είναι υπό διερεύνηση, προκειμένου να δοθεί οριστική λύση. Προσωπικά είμαι πολύ επιφυλακτικός απέναντι σε τετοια θέματα.
Ένας από τους σημαντικότερους Καθηγητές της Τεχνολογίας τροφίμων, ο Ιωάννης Μεταξόπουλος θεωρούσε επικίνδυνα τα τρόφιμα που ισχυρίζονται ότι καταπολεμούν τη χοληστερίνη, διότι μεταξύ των άλλων οδηγούν ασθενείς που θα έπρεπε να ακολουθούν συγκεκριμένη φαρμακευτική και διατροφική αγωγή, να επαναπαύονται... Όμως αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Νομίζω πως αξίζει αν διαβάσετε όλα τα στοιχεία που ακολουθούν στο σχετικό Δελτίο Τύπου. Περισσότερα μπορείτε να δείτε, κάνοντας ένα "κλικ" στον τίτλο της ανάρτησης.
Διαβάζουν οι καταναλωτές τις ετικέτες των τροφίμων;
Τι προσέχουν και τι εμπιστεύονται περισσότερο;
Τις κατανοούν;
Είναι επαρκής η ενημέρωση που υπάρχει στις συσκευασίες;
Σε αυτά και σε πολλά ακόμα ερωτήματα δίνει απαντήσεις η πανελλαδική έρευνα που πραγματοποίησε το Ίδρυμα ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ (ΙΑΔ), καταγράφοντας την άποψη των καταναλωτών για τις ετικέτες των τροφίμων, αλλά και την εικόνα της πληροφόρησης που υπάρχει στα συσκευασμένα προϊόντα. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν στις 8 Δεκεμβρίου, σε ειδική Συνέντευξη Τύπου που διενήργησε το ΙΑΔ, αλλά και σε ειδική ημερίδα που πραγματοποιήθηκε από το ΙΑΔ την Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου. Στην ημερίδα αυτή συμμετείχαν σημαντικοί επιστήμονες από όλους τους εμπλεκόμενους με την επισήμανση των τροφίμων φορείς (Ευρωπαϊκή Ένωση, κρατικοί φορείς-ΕΦΕΤ, Γενική Χημείο του Κράτους-, βιομηχανία τροφίμων, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καταναλωτικές οργανώσεις, σύλλογος διαιτολόγων).
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία tns icap σε δείγμα 1200 ατόμων, ηλικίας 15-65 ετών, αντιπροσωπευτικό του ελληνικού πληθυσμού.
Τα κύρια συμπεράσματα της έρευνας παρατίθενται στη συνέχεια:
1.Διαβάζουν οι Έλληνες καταναλωτές τις ετικέτες των τροφίμων, ειδικά στην περίπτωση που αλλάζουν μάρκα ή αγοράζουν ένα προϊόν για πρώτη φορά;
Δυστυχώς, τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό (44%) δεν τις διαβάζουν ποτέ ή τις διαβάζουν μερικές φορές. Το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό, αν λάβουμε υπόψη μας ότι είναι περισσότερο αναμενόμενο να διαβάζει κάποιος την ετικέτα τουλάχιστον την πρώτη φορά που αγοράζει ένα προϊόν ή όταν αλλάζει μάρκα
2.Για ποιους λόγους δεν τις διαβάζουν;
Οι κύριοι λόγοι που δεν διαβάζουν τις ετικέτες είναι επειδή θεωρούν ότι δεν τους αφορούν (45%), δεν έχουν τον απαιτούμενο χρόνο (31%) και δεν τις καταλαβαίνουν (17%)
3.Τι προσέχουν περισσότερο στις ετικέτες;
Την παράσταση έκλεψε η ημερομηνία λήξης, αφού 7 στους 10 ερωτηθέντες δήλωσαν ότι την διαβάζουν. Παρόλο, όμως, που αποτελεί το δημοφιλέστερο και πιο αναγνωρίσιμο στοιχείο μιας ετικέτας τροφίμων, φαίνεται από την έρευνα να μην την κατανοούν και τόσο καλά. Σε ειδικότερη ερώτηση σχετικά με το αν υπάρχει διαφορά μεταξύ της ημερομηνίας λήξης και της ημερομηνίας «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από…», μόλις 4 στους 10 δήλωσαν ότι υπάρχει διαφορά και από αυτούς το 42% είτε έδωσαν λάθος απάντηση είτε δεν έδωσαν καμία απάντηση.
Τι άλλα στοιχεία διαβάζουν οι καταναλωτές; Tα συστατικά των προϊόντων (56%) και τις διατροφικές πληροφορίες (33%). Μάλιστα, από τα συστατικά των προϊόντων δήλωσαν ότι διαβάζουν περισσότερο τα συντηρητικά (18%) και τα «Έψιλον» (12%), ενώ από τις διατροφικές πληροφορίες τα λιπαρά (13%) και τις θερμίδες (12%)
4.Ποιες είναι οι πληροφορίες που επηρεάζουν αρνητικά τους καταναλωτές στην αγορά προϊόντων; Τα πολυσυζητημένα «Ε» (συντηρητικά, χρωστικές, κ.ά.) βρίσκονται ψηλά στη λίστα, αφού 6 στους 10 ερωτηθέντες δήλωσαν ότι επηρεάζονται αρνητικά από την αναγραφή τους. Η υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και η ύπαρξη γενετικά τροποποιημένων συστατικών αποτελούν επίσης στοιχεία που δρουν αρνητικά στην επιλογή ενός προϊόντος (28 και 12%, αντίστοιχα). Στοιχεία που επηρεάζουν θετικά τον καταναλωτή είναι η αναγραφή βιταμινών (27%), λιπαρών (15%), θερμίδων (13%) και πρωτεϊνών (12%).
5.Εμπιστεύονται οι καταναλωτές τις πληροφορίες που υπάρχουν στις ετικέτες;
Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά στους καταναλωτές για το κατά πόσο οι ετικέτες αποτυπώνουν την αλήθεια για τα προϊόντα. Το πόσο τις εμπιστεύονται εξαρτάται από το είδος της πληροφορίας. Για παράδειγμα, όταν το προϊόν φέρει πληροφορία σχετική με την ελληνικότητά του, αυτήν την εμπιστεύονται -αρκετά ώς πολύ- το 64% των ερωτηθέντων, ποσοστό σχετικά χαμηλό, αν και είναι το υψηλότερο που σημειώθηκε. Σε ό,τι αφορά διατροφικούς ισχυρισμούς για θρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, ασβέστιο, χωρίς ζάχαρη) και τις πληροφορίες για φρέσκο και βιολογικό προϊόν, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών πέφτει στο 50%, ενώ σε πληροφορίες που σχετίζονται με ισχυρισμούς για χαμηλά λιπαρά, ισχυρισμούς υγείας, απουσία προσθέτων («Έψιλον») και γενετικά τροποποιημένων συστατικών, η εμπιστοσύνη πέφτει σε ποσοστό 40% και χαμηλότερα.
6.Τι γίνεται με τα χύμα προϊόντα που πολλοί αγοράζουν, χωρίς να μπορούν να ενημερωθούν γι’ αυτά μέσω της ετικέτας;
6 στους 10 από αυτούς που διαβάζουν έστω και σπάνια τις ετικέτες αγοράζουν χύμα προϊόντα και είναι μεγάλο το ποσοστό αυτών (81%) που δηλώνουν ότι, παρόλο που δεν υπάρχουν ετικέτες στα προϊόντα αυτά, ενημερώνονται για τα συστατικά τους. Πώς; Οι μισοί δήλωσαν ότι ενημερώνονται από τον παραγωγό και 1 στους 3 από τον πωλητή. Το παράδοξο είναι ότι η απουσία της ετικέτας δεν αποτελεί εμπόδιο για την αγορά χύμα προϊόντων, συνεπώς φαίνεται ότι λειτουργούν άλλα κριτήρια για την αγορά τους, όπως η εμπιστοσύνη προς τον παραγωγό ή τον πωλητή των προϊόντων αυτών, που πιθανά είναι μειωμένη στην περίπτωση των συσκευασμένων τροφίμων.
7.Ποια στοιχεία των ετικετών μπερδεύουν τους καταναλωτές;Δικαιολογημένα τη μεγαλύτερη δυσκολία αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές στην κατανόηση συστατικών των τροφίμων που αναγράφονται με τη χημική τους ορολογία. Έτσι, πρόσθετα όπως οι γαλακτωματοποιητές, τα μέσα οξίνισης και το τροποποιημένο άμυλο είναι τα πλέον δυσνόητα, αφού λιγότεροι από 4 στους 10 δηλώνουν ότι τα κατανοούν. Άλλες έννοιες, επίσης δυσνόητες, είναι τα γενετικά τροποποιημένα συστατικά και τα υδρογονωμένα λιπαρά.
8.Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για τον πίνακα της ενδεικτικής ημερήσιας πρόσληψης, γνωστής και ως GDA. Τι είναι και πώς αντιλαμβάνονται τον πίνακα αυτόν οι καταναλωτές;
Υπάρχει σύγχυση μεταξύ του πίνακα των Ενδεικτικών Ημερήσιων Προσλήψεων (GDA1) που αφορά τα ποσοστά κάποιων σημαντικών θρεπτικών συστατικών (όπως της ενέργεια, των λιπαρών, των κορεσμένων λιπαρών, των σακχάρων και του νατρίου) που λαμβάνονται από μια μερίδα του προϊόντος και του πίνακα της Συνιστώμενης Ημερήσιας Παροχής (ΣΗΠ2), που αναφέρεται σε ποσοστά βιταμινών και ανόργανων στοιχείων που λαμβάνονται από συγκεκριμένη ποσότητα προϊόντος. 2 στους 10 απάντησαν ότι δεν γνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα στους πίνακες GDA και ΣΗΠ, ενώ 11% απάντησαν ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά. Από τους υπόλοιπους ερωτηθέντες που δήλωσαν ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ GDA και ΣΗΠ, κανένας δεν απάντησε απόλυτα σωστά.
Και οι δυο πληροφορίες, όμως, είναι πολύ σημαντικές και χρήσιμες για τους καταναλωτές, αφού τους βοηθούν να αξιολογήσουν τη θρεπτική αξία των τροφίμων που καταναλώνουν. Συνεπώς, θα πρέπει αρχικά να τα προσέξουν πάνω στη συσκευασία (από το Διάγραμμα 3 φαίνεται ότι δεν είναι από τα στοιχεία της ετικέτας που διαβάζουν) και στη συνέχεια να τα κατανοήσουν, με τη βοήθεια των επεξηγήσεων που αναγράφονται στην ετικέτα.
9.Δίνουν οι επιχειρήσεις επαρκείς πληροφορίες στις συσκευασίες των τροφίμων;Με βάση μια δεύτερη έρευνα αγοράς που διεξήγαγε το ΙΑΔ, στην οποία καταγράφηκαν οι πληροφορίες των ετικετών 94 προϊόντων που αποτελούν βασικά είδη διατροφής ή σνακ (από 16 διαφορετικές κατηγορίες τροφίμων) από τις 34 μεγαλύτερες στην κατηγορία τους εταιρείες, φάνηκε ότι σε περισσότερο του 55% των προϊόντων, αναγράφονται διατροφικές πληροφορίες, που δεν αποτελούν νομοθετική υποχρέωση των εταιρειών, αλλά εθελοντική κίνηση, με στόχο την προσφορά περισσότερης πληροφόρησης στον καταναλωτή. Επιπλέον, από την έρευνα προέκυψε ότι οι περισσότερες από τις μισές συσκευασίες (52%) περιείχαν, επίσης κατόπιν εθελοντικής κίνησης, και τον πρόσθετο πληροφοριακό πίνακα των Ενδεικτικών Ημερήσιων Προσλήψεων (GDA). Στη συντριπτική πλειοψηφία τους (σχεδόν 8 στους 10), μάλιστα, οι ερωτηθέντες στην έρευνα καταναλωτών του ΙΑΔ απάντησαν ότι είναι ικανοποιημένοι από το πλήθος των πληροφοριών στις ετικέτες των τροφίμων και δεν περιμένουν να γραφτεί κάτι επιπλέον από αυτά που ήδη αναγράφονται.
Το ΙΑΔ, με βάση τα αποτελέσματα αυτά και πιστεύοντας ότι η εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τους καταναλωτές να καταλάβουν την αξία των ετικετών για την επιλογή των καλύτερων γι’ αυτούς προϊόντων, έχει εντάξει στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών του προγραμμάτων για τα παιδιά και τους εφήβους δραστηριότητες που διδάσκουν στα παιδιά πώς να διαβάζουν και να κατανοούν τις ετικέτες των τροφίμων. Πιστεύουμε ότι, με τον τρόπο αυτό, κάνουμε ένα πρώτο αλλά ουσιαστικό βήμα για την επίτευξη του στόχου μας, που είναι οι ετικέτες των τροφίμων να γίνουν «ΣΥΜΜΑΧΟΣ στις ΕΠΙΛΟΓΕΣ μας».
Για περισσότερες πληροφορίες: www.iad.gr
Σημείωση 1: o πίνακας των Ενδεικτικών Ημερήσιων Προσλήψεων (GDA) δείχνει το ποσοστό κάποιων σημαντικών θρεπτικών συστατικών (όπως της ενέργεια, των λιπαρών, των κορεσμένων λιπαρών, των σακχάρων και του νατρίου) που λαμβάνονται από μια μερίδα του προϊόντος, με βάση δίαιτα 2000 θερμίδων που αντιστοιχούν στις μέσες ημερήσιες ανάγκες ενός ενήλικα. Οι ανάγκες κάθε οργανισμού μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το βάρος και τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.
Σημείωση 2: o πίνακας της Συνιστώμενης Ημερήσιας Παροχής (ΣΗΠ) αναφέρεται στα ποσοστά βιταμινών και ανόργανων στοιχείων που λαμβάνονται από συγκεκριμένη ποσότητα προϊόντος με βάση τη συνιστώμενη ποσότητα που πρέπει καθημερινά να καταναλώνεται από τη συγκεκριμένη βιταμίνη ή το ανόργανο στοιχείο, και τα οποία είναι καθορισμένα και αναγράφονται στον κώδικα τροφίμων και ποτών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου