Τι θέλουν τα παιδιά από τους γονείς τους;

Είμαστε πεπεισμένοι ότι ξέρουμε την απάντηση, ότι γνωρίζουμε ακριβώς τι πρέπει να προσφέρουμε στα παιδιά μας για να είναι ευτυχισμένα. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Μήπως αυτά άλλα μας ζητάνε και εμείς άλλα σπεύδουμε απλόχερα να τους χαρίσουμε; Ο λόγος στα ίδια τα παιδιά!

Πριν από λίγο καιρό βρέθηκα στην Παλλήνη καλεσμένος από το Σύλλογο Γονέων του 7ου Νηπιαγωγείου και Δημοτικού. Θέμα μας «τι πρέπει και τι δεν πρέπει να περιμένουν οι γονείς από το σχολείο». Ζητήσαμε, ενόψει της εκδήλωσης –με τη συνεργασία των δασκάλων του σχολείου- από τα παιδιά της Παλλήνης να μας πουν τι θέλουν και τι δεν θέλουν από τους γονείς τους. Ήταν μια καλή ιδέα για να ξεκινήσουμε τη συζήτηση. Τελικά, όμως, οι απαντήσεις που πήραμε κυριάρχησαν περισσότερο από τα περισπούδαστες ομιλίες που είχαμε ετοιμάσει.

Διάβασα το μισό χειρόγραφό μου κι αποφάσισα να δώσω το λόγο στους μικρούς μαθητές. Άλλωστε, όλοι για το καλό των παιδιών δεν λέμε ότι πασχίζουμε; Μόνο που σπανίως ακούμε τι θέλουν να μας πουν…. Κι όμως, μάλλον θα είχαμε να μάθουμε πολλά ως γονείς αν ακούγαμε προσεκτικά τα παιδιά.
Στις περισσότερες απαντήσεις των παιδιών αυτό που ζητάνε από τους γονείς είναι χρόνος μαζί τους… Τα παιδιά μάς θέλουν δίπλα τους, κοντά τους κι εμείς απουσιάζουμε. Σωματικά, αλλά και ψυχικά. Μας ζητάνε τόσο λίγα κι εμείς τους δίνουμε πολλά –με τη διαφορά ότι είναι άλλα από εκείνα που πραγματικά θα ήθελαν.

Στιγμές ευτυχίας, όλοι ΜΑΖΙ!
Το ερώτημα «τι θέλει ένα παιδί από το γονιό του;» είναι το πρώτο που θα έπρεπε να απασχολεί τους γονείς. Εκείνοι, όμως, σπάνια αναρωτιούνται γι’ αυτό. Συνήθως σκέφτονται τι θέλουν εκείνοι από τα παιδιά τους. Συχνά παραπονιούνται ότι δεν τους ακούνε, ότι αδιαφορούν για τα μαθήματα, ότι δεν στρώνουν το κρεβάτι τους, ότι χτυπούν τα αδέρφια τους και ότι τους ενδιαφέρει η παρέα και η ζωή έξω από το σπίτι. Μόλις οι γονείς τελειώσουν τις «κατηγορίες», υπάρχει μια ερώτηση που αν τους την απευθύνετε, συνήθως, συνοδεύεται από μία σιγή δευτερολέπτων και χαμένα βλέμματα: «ακούω τόση ώρα όσα περιμένετε από τα παιδιά σας και αυτά δεν τα κάνουν. Αλήθεια, έχετε σκεφτεί τι περιμένουν τα παιδιά από εσάς;».
Η ερώτηση-βόμβα βάζει τους γονείς σε σκέψεις. «Αλήθεια, τι θέλει το παιδί μου από εμένα;», σκέφτονται. Κι ύστερα, γελώντας, απαντούν: «Αν ρωτούσα το παιδί μου τι θέλει από εμένα θα μου έλεγε να του πάρω το καινούριο Playstation ή το σπίτι της Barbie.» Τι κρίμα να πιστεύουν οι γονείς κάτι τέτοιο… Είναι η ώρα να αποκαλύψουμε τι πραγματικά θέλουν τα παιδιά από τους γονείς τους.
-Θέλω να περνάω περισσότερο χρόνο μαζί τους, τίποτα άλλο.
- Θέλω να παίζω διάφορα παιχνίδια με τους γονείς μου και να συζητώ μαζί τους.
-Θέλω να μου συμπεριφέρονται σαν να είμαι λίγο μεγαλύτερος.
-Εγώ θέλω να με φροντίζουν, να με αγαπάνε και να με βοηθούν όταν έχω προβλήματα.
-Θέλω να μην αγχώνονται για μένα.
-Θέλω να αφήνουν να παίζω μπάλα μέσα στο σπίτι και να με κάνουν ευτυχισμένο.
-Από τους γονείς μου θέλω να με αγαπούν και να με σκέφτονται. Επίσης, θέλω να με σέβονται και να μην με αντιμετωπίζουνε σαν μικρό παιδί.
- Θέλω να ασχολούνται μαζί μου περισσότερο, να με διαβάζουν, να μην στενοχωριούνται όταν φέρνω χαμηλούς βαθμούς στα τεστ.
-Θέλω να μην φωνάζουν.
-Από τους γονείς μου θέλω να περνάω περισσότερη ώρα μαζί τους και να με βοηθάνε στα μαθήματα.
-Αυτό που θέλω από τους γονείς μου, να είναι πιο χαλαροί.
- Από τους γονείς μου δεν θα ήθελα να είναι υπερπροστατευτικοί, αλλά ούτε και αδιάφοροι. Δεν θα ήθελα να μου λένε ψέματα, όπως κι εγώ να μην λέω σε αυτούς.
Από το μικρό αυτό δείγμα απαντήσεων συμπεραίνουμε ότι τα παιδιά ζητούν κάτι παραπάνω από υλικές παροχές. Αυτό που ζητούν είναι να έχουν κοντά τους γονείς τους. Να μοιράζονται περισσότερο χρόνο μαζί. Αυτό το «μαζί» περιλαμβάνει παιχνίδι, επικοινωνία, ηρεμία, ασφάλεια και στιγμές ευτυχίας. Τα παιδιά φαίνεται να ζητούν το αυτονόητο. Τι κάνουν, όμως, οι γονείς για αυτό;

Τα εμπόδια στα «θέλω» των παιδιών
Τι είναι αυτό που μας εμποδίζει να πλησιάσουμε τα «θέλω» των παιδιών μας;
Οι απαιτήσεις και οι φιλοδοξίες μας: αυτά που θέλουμε εμείς από τα παιδιά μας είναι πολύ διαφορετικά από εκείνα που θέλουν τα ίδια για τον εαυτό τους. Όταν το παιδί θέλει να παίξει μαζί μας, εμείς σκεφτόμαστε πώς θα το κάνουμε άριστο μαθητή. Όταν το παιδί θέλει να παίξει με τους φίλους του, εμείς θέλουμε να το πάμε στο ωδείο ή στο καράτε για να γίνει «σπουδαίο», «πνευματώδες» και «καλλιεργημένο».
Όπως επισημαίνει η Θεοδοσία Καραγιάννη, στην ουσία, οι γονείς μπερδεύουν τα δικά τους «θέλω» με τα «θέλω» των παιδιών.
Οι απαιτήσεις της καθημερινής ζωής των ενηλίκων: η εργασία της μητέρας έξω από το σπίτι, οι πολλές ώρες εργασίας, το μεγάλωμα των παιδιών από τους παππούδες ή τις νταντάδες διαμορφώνει μια νέα κατάσταση στη σημερινή ελληνική οικογένεια. Ο λιγοστός χρόνος που απομένει για να συνυπάρξουν οι γονείς με τα παιδιά δεν μπορεί να είναι ποιοτικός χρόνος, καθώς υπάρχει κούραση και νεύρα.
Οι απαιτήσεις της καθημερινής ζωής των παιδιών: τα παιδιά αντιμετωπίζονται πλέον περισσότερο ως «μαθητές» παρά ως «παιδιά». Στο πλαίσιο αυτό φορτώνονται με πολλές σχολικές εργασίες, ιδιαίτερα μαθήματα και… γονείς που φωνάζουν «ακόμη δεν τέλειωσες το διάβασμα;». Η σχέση γονιού-παιδιού μοιάζει με τη σχέση δασκάλου-μαθητή. Αποτέλεσμα; Ο γονιός παύει να είναι γονιός. Χαλάει τη σχέση του με το παιδί γιατί εκείνο «δεν διαβάζει» ή «δεν τελειώνει γρήγορα τα μαθήματά του» ή «χαζεύει». Λες και η σχέση τους πρέπει να περάσει μόνο μέσα από το κανάλι των σχολικών μαθημάτων για να εξελιχθεί.
Κάθε γονιός που θέλει να ανταποκριθεί στα υγιή «θέλω» των παιδιών του αρκεί να ρωτήσει το παιδί του «τι θέλεις από εμάς, τους γονείς σου;». Ακόμη κι αν το παιδί αντιδράσει περίεργα, αν σας πει ότι «αυτό που θέλω είναι να μην με πρήζετε/πιέζετε» κ.τ.λ., εσείς ρωτήστε πιο καθαρά: «πες μας τι θέλεις να κάνουμε, όχι τι δεν θέλεις να κάνουμε». Η απάντηση που θα λάβετε θα είναι ό,τι πιο σημαντικό σας έχει πει το παιδί σας. Στην ουσία, αυτό που θα σας πει έχει να κάνει με το τι θεωρεί το παιδί ότι θα το κάνει ευτυχισμένο. Τα παιδιά που ζητούν μόνο υλικά αγαθά πιθανόν έχουν μεγαλώσει σε ένα τέτοιο περιβάλλον «ανταλλαγών», όπου το παιδί ζητά και ο γονιός δίνει ως «απόδειξη αγάπης».

Όσα δεν θέλουν τα παιδιά
Τα παιδιά μπορούν να δίνουν πολύ ξεκάθαρες απαντήσεις, σε αντίθεση με τους ενηλίκους. Ο καλύτερος οδηγός για το τι δεν θέλουν είναι να τα ρωτήσουμε. Ας δούμε μερικές ακόμη απαντήσεις των παιδιών:
-Δεν θέλω να ξοδεύονται για μένα.
-Δεν θέλω να με βάζουν τιμωρία και να φωνάζουν.
-Δεν θέλω να τσακώνονται και να είναι στενοχωρημένοι.
- Δεν θέλω να κάθονται τόσες ώρες στην τηλεόραση ή να διαβάζουν εφημερίδες.
- Δεν θέλω να είναι μακριά μου και να ζω μοναξιά και επίσης να μην γυρνάνε αργά από τη δουλειά τους.
- Δεν θέλω να ανησυχούν πώς τα πάω στο σχολείο.
-Να μην με καταπιέζουν με τους βαθμούς.
- Να μην περιμένουν πολλά από εμένα.
-Από τους γονείς μου θέλω να με αγαπάνε και να με καταλαβαίνουν όταν τους λέω κάτι.
Οι απαντήσεις των παιδιών δεν χρειάζονται σχόλια. Απλά, συνοψίζοντας, φαίνεται ότι αυτό που δεν θέλουν είναι η καταπίεση, το άγχος και οι πολλές ώρες εργασίας των γονέων τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς θα πρέπει να σταματήσουν να έχουν απαιτήσεις για καλύτερη επίδοση ή να σταματήσουν να εργάζονται. Εκείνο που χρειάζεται είναι να δουν τι μπορούν να αλλάξουν στη συμπεριφορά τους, ώστε οι ώρες που βρίσκονται σπίτι να αξιοποιούνται στη σχέση τους με το παιδί.

Με τη συνεργασία της Θεοδοσίας Καραγιάννη, σχολικής ψυχολόγου και εκπαιδεύτριας των Σχολών Γονέων